Có quan điểm cho rằng, chiếc áo dài đã sinh ra từ thời Chúa Nguyễn Phúc Khoát ( 1739 – 1765 ) ở thế kỷ XVIII. Ông được cho là người đặt nền tảng cho hình hài của áo dài. Để giữ nét riêng cho dân tộc bản địa, trong một sắc dụ ông đã đề cập đến phục trang của người Việt .
Trong cuốn “ Kể chuyện chín chúa, mười ba vua triều Nguyễn ” của Tôn Thất Bính có bài “ Những trang đầu của lịch sử vẻ vang áo dài ”, viết : “ Chiếc áo dài tha thướt, xinh đẹp lúc bấy giờ phải qua một quy trình tăng trưởng. Nó được hình thành từ đời chúa Nguyễn Phúc Khoát. Khi chúa Nguyễn Phúc Khoát nghe người Nghệ An truyền câu sấm : “ Bát đại thời hoàn trung nguyên ” ( tám đời quay trở lại trung nguyên ), thấy từ Đoan Quốc Công đến nay vừa đúng tám đời bèn xưng hiệu lấy thể chế áo mũ trong Tam tài đồ hội làm kiểu … Lại hạ lệnh cho trai gái hai xứ đổi dùng áo quần Bắc quốc để tỏ sự đổi khác … ” .
Phụ nữ Việt Nam trong trang phục áo giao lãnh
Kiểu dáng sơ khai của chiếc áo dài là chiếc áo giao lãnh bốn vạt, tiền thân của áo tứ thân. Áo giao lãnh khoác ngoài yếm lót, mặc cùng váy đen và thắt lưng màu tương tự như áo tứ thân, chỉ khác là hai vạt trước buông thả chứ không buộc trước bụng.
Để tiện cho việc đồng áng hoặc kinh doanh, chiếc áo giao lãnh được thu gọn lại thành kiểu áo tứ thân gọn ghẽ với hai vạt trước rời nhau, hoàn toàn có thể buộc lại, hai vạt sau may liền thành một tà áo. Là phục trang của những tầng lớp tầm trung, áo tứ thân thường được may từ vải tối màu để tiện cho việc làm .
Trong những năm đầu thập niên 30 của thế kỷ trước, họa sỹ Cát Tường cùng với nhóm Tự lực văn đoàn là người khởi xướng cho trào lưu cải cách áo dài truyền thống lịch sử với mục tiêu : “ Quần áo tuy dùng để che thân, tuy nhiên nó là tấm gương ngoài phản chiếu ra cái trình độ, tri thức của một quốc gia ” .
Bước nâng tầm táo bạo, góp thêm phần hình thành mẫu mã của áo dài thời nay chính là kiểu áo dài “ Le Mur ” do họa sỹ Cát Tường phát minh sáng tạo những năm 1930. Khác với phom dáng rộng truyền thống lịch sử, áo dài Le Mur ôm sát đường cong khung hình với nhiều cụ thể Âu hóa như tay phồng, cổ khoét hình trái tim, đính nơ … Kiểu áo dài Le Mur này quá cầu kì, quá cải cách đến nỗi nhiều nhà phê bình đã lên án và nó không được gật đầu thoáng rộng trong dân chúng .
Áo dài Le Mur
Đến năm 1934, họa sĩ Lê Phổ cải tiến kiểu áo dài “Le Mur” theo cách riêng của ông là dung hòa giữa váy phương Tây với áo tứ thân truyền thống. Sự kết hợp này được đông đảo người dân ủng hộ và ưa thích.
Lê Phổ đã bỏ kiểu tay phồng, rồi may cổ kín, cài nút bên phải, thân ôm sát người, hai tà áo mềm mại và mượt mà bay lượn … Kiểu áo dài của ông rất được tiếp đón. Trong suốt gần 30 năm, kiểu áo dài đó không đổi khác nhiều ngoại trừ cổ áo, gấu áo, eo áo : lúc cao, lúc thấp, lúc hẹp, lúc rộng … Chiếc quần cũng đổi khác, sống lưng từ to bản luồn dải rút đổi sang sống lưng nhỏ, cài khuy rồi kéo khóa theo kiểu phương Tây. Từ đây, áo dài Nước Ta đã tìm được hình hài chuẩn mực của nó, và trải qua bao lần cải cách cách điệu, hình dạng chiếc áo dài về cơ bản vẫn giữ nguyên .
Đầu những năm 1960, bà Trần Lệ Xuân, vợ của ông Ngô Đình Nhu đã “ dấy ” lên làn sóng thời trang với áo dài không cổ, tay ngắn, đi găng tay trắng, bới tóc cao hở cổ cao ba ngấn … Chiếc áo dài nổi tiếng với tên gọi áo dài Bà Nhu đã vấp phải phản ứng can đảm và mạnh mẽ vì đi ngược với truyền thống lịch sử và thuần phong mỹ tục của xã hội thời đó .
Áo dài Trần Lệ Xuân
Tuy nhiên, được xem là cách tân nhiều hơn cả là áo dài của những năm 60, khi phụ nữ thay đổi tư duy về thời trang theo thiên hướng khoe những đường cong hấp dẫn của cơ thể. Theo đó, áo dài được may chiết eo, thậm chí chiết rất chặt để tôn ngực. Eo áo cắt cao để hở cạp quần, gấu áo cắt ngang thẳng và dài đến gần mắt cá chân.
Kiểu áo dài chiết eo, tôn ngực thịnh hành vào những năm 1960
Gần cuối thập kỷ 60, áo dài mini trở nên thông dụng trong giới nữ sinh vì sự tự do, tiện nghi của nó. Tà áo hẹp và ngắn đến gần đầu gối, áo rộng và không chít eo nhưng vẫn may theo đường cong khung hình .
Từ năm 2000 đến nay, chiếc áo dài đã trở lại với nhiều mẫu mã, vật liệu khác nhau qua những bộ sưu tập đầy phát minh sáng tạo và phá cách của những nhà phong cách thiết kế Võ Việt Chung, Sĩ Hoàng, Thuận Việt … Không chỉ dừng lại ở mẫu mã truyền thống lịch sử, chiếc áo dài đã được cải biên thành áo cưới, áo tà ngắn để mặc với quần jeans …
Tăng Thanh Hà trong một thiết kế của nhà thiết kế Võ Việt Chung (2014)
Mặc dù đã có bề dày hơn 3 thế kỷ nếu tính từ thuở sơ khai là áo tứ thân, nhưng áo dài luôn là nguồn cảm hứng vô tận với những nhà phong cách thiết kế. Chính phát minh sáng tạo của họ đã làm nên tên tuổi, uy tín của họ không chỉ giới thời trang trong nước mà còn trên quốc tế.
Source: http://thoitrangviet247.com
Category: Áo
