Chiến tranh Việt Nam nhìn từ Israel và câu hỏi ‘Vì sao Mỹ không thắng?’

17 tháng 6 2020Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Moshe Dayan

Cựu tổng tham mưu trưởng Israel Moshe Dayan thăm Nam VN vài tuần năm 1966 để tiên đoán chiến lược của Hoa Kỳ và VNCH ‘sẽ dẫn tới thất bại’.

Sang Nam Nước Ta với tư cách nhà báo để hành quân cùng quân Mỹ, cựu tham mưu trưởng Quân lực Israel, Moshe Dayan phê phán kế hoạch của Hoa Kỳ và ấp kế hoạch của VNCH .Đến thăm một khu trù mật kiến thiết xây dựng theo quy mô trước đó gọi là ‘ ấp kế hoạch ‘ ( strategic hamlet ), ông diễn đạt dân cư có cái nhìn thù nghịch, trẻ nhỏ nhìn thật khốn khổ ( children looked wretched ) và kể rằng khi ông muốn phỏng vấn, những người phụ nữ đã ” lùi lại, cố thủ ” .Ông gọi những làng quê trong ấp kế hoạch ” trông thảm hại như trại tỵ nạn ” .Nhận định về đại chiến giành nhân tâm tại Nam việt nam, Moshe Dayan viết rằng khi phía đối phương đề ra tiềm năng là ý thức hệ cộng sản, người Mỹ ” cần đáp trả bằng một quy mô tạm gọi là chủ nghĩa xã hội nâng cấp cải tiến ( advanced socialism ) chứ không phải là trại tỵ nạn ” .Ông kể lại chính Tướng Nguyễn Cao Kỳ “ ngưỡng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp ” của miền Bắc, và tin rằng hỏa lực mạnh của Hoa Kỳ không ‘ nhổ rễ ‘ được tính chính danh của phía cộng sản .Bài học Israel thời nay rút ra từ chuyến thăm của ông Dayan là “ Israel cần tự lực để bảo vệ mình trước những thử thách ”, theo một website của Israel hồi 2017 .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Lực lượng của phe cộng sản tại Miền Nam việt nam nhận ủng hộ về người và vũ khí từ miền Bắc

Moshe Dayan sang Việt Nam làm gì?

Cuốn ‘ Vietnam Diary ‘ ( Nhật ký Nước Ta ) xuất bản năm 1977 kể lại nhiều về thời hạn tác giả sang Nam Nước Ta hơn 10 năm trước đó và nay vẫn là cuốn sách nổi tiếng .Nhưng nhiều quan sát quan trọng của Moshe Dayan sau chuyến đi vào tháng 7-8 / 1966 đã được đăng trên những báo quốc tế ngay trong năm .Vào thời gian sang Nước Ta, Moshe Dayan, 51 tuổi, đã từng là chỉ huy hạng sang nhất của quân đội Israel và nắm những chức vụ bộ trưởng liên nghành, nhưng trong thời điểm tạm thời bị ‘ thất sủng ‘ .Sinh năm 1915, và mở màn cầm súng năm 14 tuổi, Moshe Dayan tham gia Thế Chiến 2 ở phe Đồng minh và là tư lệnh Jerusalem trong đại chiến giành độc lập cho Israel .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Lyndon B Johnson 1965Năm 1953, khi mới 38 tuổi, ông lên làm tổng tham mưu trưởng quân đội Israel, hàm trung tướng, và phong cách thiết kế ra chiến dịch Sinai ( 1956 ), thực thi nó tuyệt đối, được lưu danh là ‘ người hùng trận Sinai ‘ .Tuy vậy, năm 1965, ông là chính trị gia của đảng trái chiều và rất cần một chiến tích, một sự kiện gì đó để “ tái xuất giang hồ ” trên chính trường Israel .Được tờ báo Maariv ‘ thuê ‘ làm phóng viên báo chí mặt trận sang Nam Nước Ta, Moshe Dayan nhận lời ngay, mặc kệ chỉ trích trong nước .Đảng Cộng sản Maki ở Israel phỏng vấn cơ quan chính phủ trong Quốc hội về chuyến đi vì cho rằng một nhân vật nổi tiếng như vậy bước chân vào đại chiến gây tranh cãi chỉ làm tổn hại tính trung lập của Israel .Dù vậy, Moshe Dayan vẫn sang Nước Ta, và đáp xuống TP HCM ngày 25/07/1966 .Chuyến đi đã vượt quá nhu yếu của một ‘ phóng viên báo chí ‘ dù về bài vở cho tờ báo, ông có phỏng vấn nhiều quan chức, tướng tá quân đội Mỹ và VNCH .Nguồn hình ảnh, AFPChụp lại hình ảnh ,TP. Hà Nội ngày hôm nayMoshe Dayan coi “ đại chiến Nước Ta là phòng thí nghiệm cuộc chiến tranh tuyệt vời nhất ” vào thời gian đó trên toàn thế giới và đã ra trận thực sự .Nhật ký của ông nghi lại chi tiết cụ thể chuyện lên hàng không mẫu hạm Constellation, bay trực thăng vận đến Plây Mê, nằm rừng nghe tiếng pháo sát vùng giới tuyến với Bắc Việt .Ngoài ra, ông đã cùng hai đơn vị chức năng lính Mỹ ( Thủy quân lục chiến và Mũ nồi xanh ) đi tuần tra “ tìm và diệt ” những cán binh Việt Cộng trong rừng rậm .Moshe Dayan còn tận mắt chứng kiến cảnh quân đội Mỹ hỏi cung một chiến binh cộng sản, và bị người này “ nhổ vào mặt ” .Ông ghi nhận với một quân địch không sợ chết và khinh bỉ người Mỹ như vậy, đại chiến không có tương lai .Nguồn hình ảnh, AlamyChụp lại hình ảnh ,Moshe Dayan

Trải nghiệm và dự báo của Moshe Dayan về chiến tranh ở VN

Nhưng trước khi sang Nước Ta, Moshe Dayan đã sẵn sàng chuẩn bị rất kỹ về nguồn gốc của đại chiến ở Nước Ta .Ông sang Paris chuyện trò với những tướng Pháp từng đánh Việt Minh ở Đông Dương, sang London gặp cả cựu tổng tư lệnh quân đội Anh trong Thế chiến II, thống chế Bernard Montgomery, người Dayan đã quen từ trước .

Người hùng của trận El Alamein nói với Dayan, người hùng của trận sa mạc Sinai rằng “Hoa Kỳ thực hiện một chiến lược sai lầm”.

Vị nguyên soái 78 tuổi của Anh Quốc nói “ hỏa lực quá mức, ném bom hung bạo ” của Mỹ ở Nam Nước Ta là chủ trương “ điên rồ ” .Tới Washington để khám phá kế hoạch này từ chính miệng những người Mỹ, Moshe Dayan được “ ba đại tá rất hung hăng ( gung-ho ) nói cho biết rằng người Mỹ sẽ thắng lợi ” ở Nước Ta .Ông cũng được gặp ba nhân vật có ảnh hưởng tác động nhất của cơ quan chính phủ Mỹ thời Kennedy và Johnson : cố vấn bảo mật an ninh vương quốc Walt Rostow ; cựu đại sứ tại VNCH tướng Maxwell Taylor và bộ trưởng liên nghành quốc phòng Robert S. McNamara .“ Cả ba nhân vật diều hâu của đại chiến đều nói với Dayan rằng giải pháp ‘ Tìm và Diệt ‘ sẽ đem lại thắng lợi, và họ cũng khen nức nở liên minh Nam việt nam ”, theo Marc Leepson viết về câu truyện này trên trang HistoryNet .Tại TP HCM, ông Moshe Dayan được những vị tướng hạng sang nhất của VNCH là Nguyễn Văn Thiệu và Nguyễn Cao Kỳ đón rước nồng hậu .Ông quá bất ngờ khi nghe tướng Kỳ, ở vị trí Thủ tướng ( quản trị Hội đồng Hành pháp ̣ ) bày tỏ sự ngưỡng mộ với đại tướng của trận Điện Biên Phủ, Võ Nguyên Giáp, bộ trưởng liên nghành quốc phòng của Bắc Nước Ta .Dayan gặp Tư lệnh lực lượng Mỹ, tướng William Westmoreland ; ăn tối với tướng Harold K. Johnson, tổng tham mưu trưởng Quân lực Hoa Kỳ cũng đang xuất hiện tại Hồ Chí Minh .Nguồn hình ảnh, Philip Jones Griffiths / MAGNUM PHOTOSChụp lại hình ảnh ,Một người lính Mỹ cầm súng đang cố trò chuyện với một phụ nữ Nước Ta bồng con .Dayan còn họp với trung tướng Stanley R. “ Swede ” Larsen, tư lệnh I Field Force .Sau đó là gần năm tuần ra mặt trận và không ít lần ông “ sống sót dưới làn đạn ” .Trong một chuyến ra mặt trận cùng Đại đội Không kỵ 1 st Cavalry, Moshe Dayan tận mắt chứng kiến sự thiệt hại của quân đội Mỹ .“ Bị phục kích, đơn vị chức năng vừa đáp xuống ở một chỗ cách đó 300 thước, bị cắt thành tp ̀ ng mảnh, và hứng chịu 70 % thương vong : 25 chết tại chỗ, 70 bị thương. Trong số tử sĩ có một trung đội trưởng chết vô tình vì đạn lạc trúng vào quả lựu đạn anh ta đeo bên hông ”, Dayan viết trong nhật ký .Số trực thăng Hoa Kỳ dùng ở Nam việt nam là 1700 chiếc, nhiều hơn hàng loạt số lượng ở châu Âu, Dayan ghi nhận .Hai ngày tại trại biệt kích ở Plây Mê cho Moshe Dayan thấy sức mạnh của hỏa lực Mỹ. Ông tận mắt chứng kiến một đơn vị chức năng 130 lính Đại Hàn chống trả cuộc tiến công của 1000 Việt Cộng, và họ gọi phi pháo tới yểm trợ .“ Người Mỹ nã vào đón hơn 21 ngàn quả pháo, nhiều hơn hàng loạt số đạn pháo binh Israel dùng trong chiến dịch Sinai và chiến tranh giành độc lập cộng lại. ”Nhưng chuyến đi thực tiễn của Moshe Dayan chỉ khiến ông thêm tin cậy rằng người Mỹ “ triển khai một kiểu cuộc chiến tranh sai ở Nước Ta mà giỏi nhất thì họ hòa ” .Còn phía cộng sản ‘ sẽ không thắng được người Mỹ nhưng cũng sẽ không để bị đẩy ra ngoài Nam việt nam ”, ông Tóm lại .Nguồn hình ảnh, Philip Jones Griffiths / MAGNUM PHOTOSChụp lại hình ảnh ,Những người lính hứng nước mưa trong trận đánh Hồ Chí Minh năm 1968Hỏa lực áp đảo của Hoa Kỳ không đem lại hiệu suất cao vì “ họ không đánh Việt Cộng, không đánh Hồ Chí Minh, không đánh Bắc Nước Ta, mà đang đánh cả quốc tế ” .Theo Moshe Dayan, người Mỹ kiêu ngạo tin rằng qua đại chiến ở Nam Nước Ta họ muốn tỏ ra cho cả quốc tế, gồm cả Anh, Pháp, Liên Xô rằng nước Mỹ đầy sức mạnh thế nào .“ Họ muốn chứng tỏ rằng quyết định hành động của người Mỹ là trên hết, và khi họ bước chân vào bất kỳ đại chiến nào thì không gì hoàn toàn có thể ngăn nổi. ”

Ông kết luận ‘người Mỹ thắng ở mọi chỗ, chỉ không thắng cuộc chiến’ (The Americans are winning everything ‘except the war”.

Còn người Nước Ta không phải là yếu tố Hoa Kỳ tính đến trong cuộc chiến tranh .Đến thăm một khu trù mật thiết kế xây dựng theo quy mô trước đó gọi là ‘ ấp kế hoạch ‘ ( strategic hamlet ), ông miêu tả dân cư có cái nhìn thù nghịch, trẻ nhỏ nhìn thật khốn khổ ( children looked wretched ) và kể rằng khi ông muốn phỏng vấn, những người phụ nữ đã “ lùi lại, cố thủ ” .Chụp lại hình ảnh ,Góc phố TP. Hà Nội ngày 17/6

Chiến thắng và thăng tiến nhờ chuyến đi Việt Nam?

Không lâu sau khi từ VNCH trở lại, Moshe Dayan được chỉ định vào chức Bộ trưởng Quốc phòng ( 06/1967 ) trong cơ quan chính phủ của thủ tướng David Ben Gurion .Chưa đầy một tuần sau đó, ( 05-10 tháng 6 ), Dayan cùng tướng Yitzhak Rabin dẫn dắt quân Israel đánh thắng liên quân Ả Rập trong Cuộc chiến Sáu ngày ( Six-Day War ) .Một số báo Israel tin rằng bài học kinh nghiệm rút ra từ chuyến đi Nước Ta đã giúp ông có cái nhìn kế hoạch và giải pháp quan trọng cho quân đội Israel .Chừng 260 nghìn quân Israel đã đập tan 340 nghìn quân Ai Cập – Syria – Jordan .Phía Israel có số xe tăng ít hơn : 800 chiếc, nhưng đã thắng đối phương có số tăng gấp đôi, 1800 .Điều quan trọng hơn cả cho chính trị khu vực là Israel trọn vẹn đập nát tham vọng kiến thiết xây dựng quy mô ‘ chủ nghĩa xã hội trên sa mạc ‘ của nhà chỉ huy Ai Cập Nasser .Sau thắng lợi vang dội đó, Moshe Dayan liên tục giữ chức dưới thời thủ tướng Levi Eshkol và Golda Meir cho tới 1974 .Tuy vậy, ông bị cho là phải chịu một phần nghĩa vụ và trách nhiệm cho thất bại của Israel trong cuộc chiến Yom Kipur ( 1973 ) .Từ 1977 đến 1979, ông làm Bộ trưởng Ngoại giao trong cơ quan chính phủ của thủ tướng Menachem Begin, người đồng ý chấp thuận đón những thuyền nhân Nam Việt Nam tiên phong tới Israel năm 1977 và cấp ngay cho họ quốc tịch .Ông qua đời năm 1981 ở Tel Aviv .

Xem thêm:

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Chụp lại video ,Xuân Lộc 1975 : Những ngày sợ hãi

Source: thoitrangviet247.com
Category: Áo