Du lịch Bắc Ninh nổi tiếng không chỉ bởi những danh lam thắng cảnh đẹp nổi tiếng, đặc sản nổi tiếng dân dã mà còn ở những điệu quan họ Bắc Ninh có sức mạnh “đi xa là nhớ” của những liền anh, liền chị.
Đang xem : Trang phục dân ca quan họ bắc ninh
Nguồn gốc quan họ Bắc Ninh
Hàng năm, cứ mỗi độ xuân về và khi mùa thu tới, người dân 49 làng Quan họ gốc thuộc xứ Kinh Bắc ( gồm có cả Bắc Ninh và Bắc Giang ngày này ), dù ở bất kể nơi đâu cũng trở về quê nhà để trẩy hội đình, hội chùa, những liên hoan rất là độc lạ bởi đã gắn liền với trình diễn Quan họ tự bao đời nay .
Vì ra đời từ rất lâu về trước nên Quan họ Bắc Ninh có rất nhiều câu chuyện kể về thời điểm ra đời, có ý kiến cho là Quan họ có từ thế kỷ 11, số khác cho là từ thế kỷ 17, nhưng tất cả, các công trình khảo sát, nghiên cứu từ trước tới nay tuy có khác nhau nhưng đều đã khẳng định giá trị to lớn của di sản văn hóa phi vật thể Quan họ, đặc biệt là dân ca Quan họ, loại hình nghệ thuật được coi là cốt lõi của văn hóa xứ Kinh Bắc ngàn năm văn hiến.
Theo tìm hiểu của Sở văn hóa truyền thống Hà Bắc ( thuộc hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang ngày này ) thì trước cách mạng tháng Tám năm 1945 có 49 làng quan họ rải rác ở những huyện Tiên Sơn, Yên Phong, Quế Võ, Việt Yên và thị xã Bắc Ninh. Mỗi làng quan họ ở Bắc Ninh lại có nét độc lạ riêng .
Dân ca Quan họ là một trong những mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ truyền thống lịch sử của xứ Kinh Bắc ( Ảnh : ST )
Dân ca quan họ Bắc Ninh là gì?
Dân ca Quan họ Bắc Ninh là một hình thức hát giao duyên giữa các liền anh liền chị. Đây là một trong những làn điệu dân ca tiêu biểu của vùng châu thổ sông Hồng.
Những liền anh trong phục trang truyền thống lịch sử khăn xếp, áo the và những liền chị duyên dáng trong bộ áo mớ ba, mớ bẩy, đầu đội nón thúng quai thao, cùng nhau hát đối những câu ca mộc mạc, đằm thắm, cách hát theo lối truyền thống cuội nguồn không cần nhạc đệm mà vẫn đầy chất nhạc, biểu lộ nét văn hóa truyền thống tinh xảo của người hát Quan họ .
Theo Giáo sư Vũ Ngọc Khánh và Phạm Minh Thảo, trong sách “ Kho tàng diễn xướng dân gian Nước Ta ” hoàn toàn có thể chia hát quan họ thành những dạng sau :
– Hát quan họ ở hội còn gọi là hát Hội .
– Hát quan họ ở đám còn gọi là hát Mừng .
– Hát quan họ ở cửa đình, cửa đền còn gọi là hát Thờ hát Cầu .
Xem thêm : Kiểu Tóc Cho Cô Dâu Ngày Đám Hỏi Đẹp Cho Cô Dâu Thêm Xinh, 26 Tóc Đám Hỏi Ý Tưởng
– Hát quan họ tại nhà giữa hai nhóm quan họ trai gái mời nhau còn gọi là hát Canh .
Trong những dạng hát quan họ kể trên, hát hội và hát canh là hai hình thức hát quan họ điển hình nổi bật có giá trị văn hóa truyền thống cao .
Hát Canh Quan họ Bắc Ninh (Ảnh: ST)
Trang phục trong hát Quan họ Bắc Ninh
Trai thường mặc áo lụa, áo the, quần sớ, khăn xếp ; gái thì mặc mớ bảy mớ ba, áo tứ thân nhiều điều nhiều tía, yếm đào xẻ con nhạn, thắt lưng hoa đào, hoa lý, đeo khuyên vàng xà tích. Khi hát ở ngoài trời, nam thường che ô còn nữ che nón thúng quai thao để tăng thêm vẻ lịch sự duyên dáng .
Các liền chị trong những bộ áo hát Quan họ trong Hát Hội ( Ảnh : ST )
Cách hát
Nhìn chung trong Quan họ người ta khi nào cũng hát đôi. Khi một đôi trong Quan họ bạn hát thì bên kia cũng sẵn sàng chuẩn bị một đôi để hát đối lại. Chính thế cho nên hát Quan họ là loại hát đối đáp, hát giao duyên. Những người hát Quan họ thường được gọi là liền anh, liền chị .
Kết cấu của mỗi điệu hát lại được hình thành từ những lễ kết nghĩa. Lễ kết nghĩa được khởi đầu bằng những lời thăm hỏi động viên tận tình hoặc những lời thề thốt. Sau đó, họ lại có buổi gặp nhau ở bên nam. Tại đây họ hoàn toàn có thể hát thâu đêm suốt sáng để thổ lộ với nhau về tình cảm .
Căn cứ vào sự như nhau về cữ giọng, âm sắc, họ xếp thành từng cặp : anh Cả – chị Cả, anh Hai – chị Hai, anh Ba – chị Ba, anh Tư – chị Tư … Lời ca trong quan họ đa phần nói về tình yêu nam nữ, sự gắn bó thủy chung. Nhưng trên thực tiễn họ không hề nghĩ đến chuyện yêu nhau mà chỉ quan hệ trên cơ sở bình đẳng tôn trọng lẫn nhau. Họ gọi nhau bằng anh, chị và xưng em hoặc tôi. Thời gian kết nghĩa của người Quan họ hoàn toàn có thể từ đời này sang đời khác hay có khi chỉ một vài năm. Địa điểm ca hát thường là ở sân nhà, trước cửa đình, cửa chùa, dưới gốc đa, bên sườn đồi, trên thuyền, bến nước …
Quan họ là được hình thành từ sự kết nghĩa, nghĩa tình ( Ảnh : ST )
Theo quan niệm của người Quan họ, nghệ nhân là những ngưòi có kỹ năng hát “vang, rền, nền, nẩy” điêu luyện, thuộc nhiều bài, nhiều “giọng” Quan họ. Họ chính là những bậc thầy dân gian thực hành việc sáng tạo, lưu giữ và trao truyền vốn di sản quý báu đó cho các thế hệ mai sau nên rất xứng đáng được tôn vinh.
Quan họ Bắc Ninh trong xu thế xã hội
Ngày nay, trước sức ép của xu thế toàn cầu hóa về kinh tế, quốc tế hóa về văn hóa và sự phát triển mạnh mẽ, đa dạng, nhiều ưu thế của các loại hình văn hóa, nghệ thuật, cũng như nhiều loại hình di sản văn hóa phi vật thể khác, Quan họ Bắc Ninh cổ cũng phải đối mặt với một thách thức lớn là nguy cơ bị mai một, thậm chí có thể bị mất hẳn nếu không kịp thời có biện pháp bảo vệ lâu dài cho thế hệ trẻ. Bởi vậy, lề lối sinh hoạt ca hát Quan họ cổ, những giọng hát cổ với kỹ thuật “vang, rền, nền, nẩy” vốn đã làm nên giá trị đặc sắc của dân ca Quan họ hiện đang lưu tồn trong trí óc và trái tim say nghề của các cụ “Liền anh, Liền chị” nay đã trạc tuổi 70 đến 90 rất cần được trao truyền và tiếp nối.
Xem thêm : Sneaker Trends 2018, Up To 68 % Off, Biggest Seoul Fashion Week Trends 2018
Quan họ nhí là hình ảnh đẹp, tiếp nối đuôi nhau truyền thống cuội nguồn một điệu dân ca tuyệt vời của Nước Ta ( Ảnh : ST )
Cho tới nay, hằng năm cứ từ ngày mồng 4 tháng giêng âm lịch, các làng quan họ Bắc Ninh bắt đầu rộn ràng tiếng hát của các liền anh liền chị để chuẩn bị cho ngày hội quan họ. Những câu ca quan họ mộc mạc, nhưng rất trọng nghĩa tình giống như con người của vùng quê Kinh Bắc. Ngày 10 và 11 tháng giêng âm lịch, ở Bắc Ninh thường tổ chức những cuộc thi hát quan họ.
Source: thoitrangviet247.com
Category: Áo
