Từ xưa đến nay, trong tâm thức người Việt Nam và trong mắt bạn bè quốc tế, tà áo dài truyền thống được xem là một biểu tượng chứa đựng tinh hoa – văn hóa của dân tộc Việt Nam.
Dù ở đâu – Paris, London hay những miền xa
Thoáng thấy áo dài bay trên đường phố
Sẽ thấy tâm hồn quê hương ở đó, em ơi…
Không phải ngẫu nhiên lời bài hát “ Một thoáng quê nhà ” của nhạc sĩ Từ Huy – Thanh Tùng trở thành âm điệu quen thuộc với phần đông người Nước Ta. Bởi vì, cả trăm năm qua, áo dài đã từ đời sống đi vào thẩm mỹ và nghệ thuật điện ảnh, âm nhạc, hội họa …, thậm chí còn trở thành một hình tượng, một phần tâm hồn người Việt trên chính quê nhà hay ở khắp quốc tế .
Nếu như Hàn Quốc có Hanbok, Nhật Bản có Kimono, Scotland có váy Kilt… thì Việt Nam được biết đến với tà áo dài duyên dáng. Từ “Áo dài” đã được đưa nguyên bản vào từ điển Oxford và được giải thích là một loại trang phục của phụ nữ Việt Nam với thiết kế hai tà áo trước và sau dài chấm mắt cá chân che bên ngoài chiếc quần dài.
Bạn đang đọc: Áo dài – tâm hồn Việt, văn hóa Việt
Với cô giáo Đinh Thị Thủy, người đang dành trọn tình thương cho lớp học của trẻ mồ côi, bị cha mẹ bỏ rơi, mang trong mình căn bệnh thế kỷ HIV / AIDS tại Trung tâm Chữa bệnh giáo dục lao động xã hội số 2 ( xã Yên Bài, huyện Ba Vì, Thành Phố Hà Nội ) thì việc mặc áo dài không chỉ đẹp cho mình mà còn khiến những con cảm thấy thêm tin yêu vào đời sống, vào những người xung quanh .Miêu tả về tà áo dài Nước Ta, nhà thơ Đinh Vũ Ngọc đã có những câu thơ rất đẹp :
Chiếc áo quê hương dáng thướt tha
Non sông gấm vóc mở đôi tà
Tà bên Đông Hải lung linh sóng
Tà phía Trường Sơn rực rỡ hoa
Vạt rộng Nam phần chao cánh gió
Vòng eo Trung bộ thắt lưng ngà
Nhịp tim Hà Nội nhô gò ngực
Hương lúa ba miền thơm thịt da
Tuy chưa có văn bản chính thức nào pháp luật áo dài là quốc phục, nhưng từ xưa đến nay, trong tâm thức người Nước Ta và trong mắt bè bạn quốc tế thì tà áo dài truyền thống cuội nguồn được xem là một hình tượng tiềm ẩn tinh hoa – văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa Việt. Áo dài được sử dụng trong nhiều sự kiện, từ những nghi lễ sang trọng và quý phái trong mái ấm gia đình, văn phòng, xã hội, ngoại giao … cho đến màn biểu diễn thẩm mỹ và nghệ thuật, ứng dụng hằng ngày, nhất là vào dịp tiệc tùng, Tết truyền thống ; trình diễn trong những kỳ festival, tuần lễ thời trang, thi hoa khôi, người mẫu trong và ngoài nước …Khác với những phục trang truyền thống cuội nguồn của nhiều nước trên quốc tế, mặc áo dài, phụ nữ Việt không cần tốn nhiều thời hạn, lại đơn thuần, ngăn nắp, duyên dáng mà lịch sự. Có lẽ chính thế cho nên mà áo dài – phục trang truyền thống cuội nguồn đã “ len lỏi ” vào đời sống hằng ngày của phụ nữ Việt một cách tự nhiên và thuận tiện .Qua nhiều nghiên cứu và điều tra, chiếc áo dài được khẳng định chắc chắn chính là một niềm tự tôn của người Nước Ta, bởi không phải dân tộc bản địa nào cũng có phục trang mang vẻ đẹp vừa kín kẽ, vừa duyên dáng, quyến rũ như vậy .Vì lẽ đó, ngoài việc gắn liền với sự tăng trưởng của đời sống xã hội, áo dài còn là “ cầu nối ”, là “ sứ giả ” trong việc tiếp thị du lịch Việt. Khách du lịch khi đến Nước Ta, nhất là những nữ hành khách thường chọn áo dài như món quà lưu niệm độc lạ, rực rỡ .Trong những năm gần đây, bằng sự nỗ lực, niềm tin tự hào dân tộc bản địa, nhiều nhà phong cách thiết kế đã đem đến cho chiếc áo dài những vẻ đẹp mới lạ. Nhà phong cách thiết kế Minh Hạnh, Sĩ Hoàng, Võ Việt Chung … là những người đã góp thêm phần làm rạng rỡ thêm tên tuổi phục trang áo dài trên làng thời trang khu vực và quốc tế. Vượt qua giá trị của chính mình trong vai trò một loại sản phẩm tiêu dùng, chiếc áo dài đã đạt đến một vai trò quan trọng hơn đó là một loại sản phẩm văn hóa truyền thống đặc trưng mang đậm truyền thống dân tộc bản địa, là hình tượng của phụ nữ Nước Ta .
Cho đến nay, vẫn chưa xác lập rõ nguồn gốc của chiếc áo dài Nước Ta khởi đầu đúng chuẩn từ đâu, nhưng dựa trên toàn cảnh lịch sử dân tộc của dân tộc bản địa, những nhà nghiên cứu đưa ra một Tóm lại thống nhất chung khẳng định chắc chắn bộ quốc phục này đã Open cách đây hàng nghìn năm. Để có được một chiếc ào dài mang đậm nét văn hóa truyền thống đặc trưng như thời nay, bộ phục trang này đã phải trải qua nhiều quy trình tiến độ biến thể khác nhau .Hình ảnh cổ xưa nhất của áo dài được biết đến là áo Giao lĩnh ( khoảng chừng năm 1744 ). Ở quy trình tiến độ này, quốc gia được trị vì bởi chúa Nguyễn Phúc Khoát ở Đàng Trong, còn Đàng Ngoài là chúa Trịnh. Lúc này, áo có size rộng, thân áo được may bằng 4 tấm vải, dài chấm gót chân, xẻ 2 bên hông, phần tay áo dài, cổ tay rộng. Áo mặc cùng váy đen bên trong và thắt lưng vải bên ngoài .
Biểu diễn thời trang áo dài với chủ đề “ Sắc thu TP. Hà Nội ” tại phố bích họa Phùng Hưng, TP. Hà Nội .Theo ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thừa Thiên – Huế, chúa Nguyễn Phúc Khoát là người có công rất lớn để có được chiếc áo dài, vị thế áo dài như ngày thời điểm ngày hôm nay. Chúa Nguyễn Phúc Khoát đã chủ trương cải tổ triều phục, cải cách phục trang dân gian xứ Đàng Trong, đưa áo dài trở thành phục trang chính thức .
Đến thế kỷ XVII, để thuận tiện hơn trong công việc làm đồng và buôn bán, chiếc áo Giao lãnh được thiết kế gọn lại thành kiểu áo tứ thân, trong đó vạt trước được xẻ rời thành 2 vạt, người mặc có thể buộc 2 vạt này lại với nhau ở phía trước bụng. Áo tứ thân thường có màu tối vì trang phục này được sử dụng phổ biến ở tầng lớp nông dân – những người lao động quanh năm với ruộng đồng.
Thế kỷ XIX, áo dài ngũ thân được sinh ra nhằm mục đích tạo ra sự cách biệt giữa những tầng lớp quý tộc sang chảnh và những tầng lớp nông dân. Dựa trên cơ sở áo tứ thân, phần thân vạt trước của áo dài ngũ thân được bổ trợ thêm một vạt áo như lớp lót kín kẽ chính là vạt áo thứ 5. Kiểu áo này được may theo phom rộng, có cổ và rất phổ cập đến đầu thế kỷ XX .Trong những thập kỷ đầu của thế kỷ XX, áo dài Lemur được sinh ra bởi bàn tay phát minh sáng tạo của họa sỹ Cát Tường. Áo được may ôm sát khung hình, chỉ có hai vạt trước và sau, vạt trước dài chấm đất. Nhằm tạo điểm nhấn, chiếc áo dài Lemur được Âu hóa với phần áo có thắt eo, dáng tay phồng, cổ áo khoét hình trái tim … Có lẽ vì nguyên do này nên áo dài Lemur vấp phải sự phản đối của dư luận cho rằng kiểu áo này bị lai Tây, không đúng đắn, không tương thích phong tục tập quán Nước Ta thời bấy giờ .Đến thời áo dài Lê Phổ, dưới bàn tay khôn khéo của nhà phong cách thiết kế cùng tên, bà đã thu gọn kích cỡ áo dài để ôm vừa khít thân hình người phụ nữ Nước Ta, đẩy cầu vai, lê dài tà áo chạm đất và đem đến nhiều sắc tố mới mẻ và lạ mắt. Nói cách khác, bà khiến nó trở nên quyến rũ, tinh xảo và lôi cuốn hơn. Đây là chiếc ào dài nhận về khá nhiều sự khen ngợi và được sử dụng qua nhiều thời kỳ .Đến những năm 1960, áo dài Raglan ( còn gọi là áo dài Giắc lăng ) sinh ra do nhà may Dung ở Đakao, Hồ Chí Minh phát minh sáng tạo ra. Điểm độc lạ lớn nhất của áo dài Raglan là áo ôm khít khung hình hơn, cách nối tay từ cổ chéo xuống một góc 45 độ giúp người mặc tự do linh động hơn. Hai tà nối với nhau bằng hàng nút bấm bên hông. Đây chính là kiểu áo dài góp thêm phần định hình phong thái cho áo dài Nước Ta sau này .
Chương trình Âm nhạc đường phố nhảy dân vũ ” Áo dài ơi ” tại khoảng trống phố bích họa Phùng Hưng ( TP.HN ) .Đến nay, áo dài Nước Ta có sự biến hóa với nhiều mẫu mã, vật liệu từ tân tiến đến phá cách. Nhưng dù thế nào thì chiếc áo dài truyền thống cuội nguồn của người phụ nữ Việt vẫn giữ được nét uyển chuyển, quyến rũ, kín kẽ mà không phục trang nào có được .
Trong những cuộc thi nhan sắc tầm cỡ quốc tế như Hoa hậu Thế giới, Hoa hậu Hoàn vũ, Hoa hậu Trái đất, những người đẹp đại diện thay mặt Nước Ta luôn góp vốn đầu tư và chuẩn bị sẵn sàng kỹ lưỡng cho phần thi phục trang dân tộc bản địa, và đã không hiếm lần tà áo dài sát cánh cùng thắng lợi với gia chủ của phục trang .
Thiếu nữ áo dài diễu hành xe đạp điện mang theo những bông hồng trên những tuyến phố chính của TP Nha Trang ( Khánh Hòa ) tại Festival Biển Nha Trang .Bộ áo dài đen cách điệu với đuôi công kết cườm và kim sa đã giúp Mai Phương Thúy lọt Top 20 thí sinh mặc phục trang dân tộc bản địa đẹp nhất cuộc thi Hoa hậu Thế giới 2006. Bộ áo dài ” vũ khúc hạc ” của nhà phong cách thiết kế Thuận Việt với cách phong cách thiết kế hai lớp áo theo mẫu mã áo của Nam Phương Hoàng Hậu giúp hoa khôi Thùy Lâm lọt Top 10 người mẫu trình diễn phục trang truyền thống lịch sử đẹp nhất tại cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ 2008 .
Bộ áo dài lấy cảm hứng từ rồng phương Đông, với những họa tiết thổ cẩm đặc trưng của dân tộc bản địa miền núi phía Bắc Nước Ta, được hoa khôi Lưu Thị Diễm Hương lựa chọn tại cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ 2012 cũng lọt Top 10 phục trang dân tộc bản địa đẹp nhất do website nổi tiếng về những cuộc thi vẻ đẹp Missosology bầu chọn .Đặc biệt, bộ áo dài lấy ý tưởng sáng tạo từ bông sen với hai màu chủ yếu là đỏ và vàng, điểm xuyết đá pha lê đậm chất hoàng gia của á hậu Trương Thị May tại cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ năm 2013 được Missology bầu chọn đứng đầu bảng xếp hạng những bộ quốc phục đẹp nhất ; và trong chính cuộc thi, bộ áo dài này cũng đứng thứ 4 trong Top 10 phục trang dân tộc bản địa đẹp nhất …Dù ở bất kể một sân khấu nào, áo dài vẫn luôn chứa đựng vẻ đẹp thuần khiết của tâm hồn Việt, lan tỏa nét đẹp truyền thống lịch sử, sâu lắng của văn hóa truyền thống Việt mà không hề trộn lẫn với bất kỳ thứ gì khác .
Ngày nay, trong cuộc sống hiện đại, chiếc áo dài vẫn được các bà, các mẹ, các chị em lựa chọn là trang phục yêu thích trong những dịp lễ, Tết, hội họp, kỷ niệm…, qua đó góp phần gìn giữ và quảng bá vẻ đẹp riêng có của chiếc áo dài Việt Nam.
Nội dung: TTXVNTrình bày: Ngọc Nhi
Source: https://thoitrangviet247.com
Category: Áo
