Vũ Quần Phương và nỗi buồn người làm thơ

Không còn háo hức như xưa

Nhà thơ bồi hồi san sẻ về kỷ niệm sinh ra tác phẩm này, năm 1973, khi TP.HN vừa trải qua 12 ngày đêm khói lửa. Trong thời chiến, nhiều người dân đều mặc áo màu xanh công nhân hoặc màu cỏ úa, nữ thì thêm màu xanh da trời, màu lòng tôm, màu da bò … bỗng ở giữa phố Khâm Thiên Open một cô gái mặc áo đỏ, cái sắc đỏ rực rỡ một góc phố khiến ai cũng phải quan tâm, ngoái nhìn. Áo đỏ em đi giữa phố đông / Cây xanh như cũng ánh theo hồng / Em đi lửa cháy trong bao mắt / Anh đứng thành tro em biết không … Bài thơ chỉ có 4 câu, có phải vì nó ngắn nên dễ thuộc hay còn vì ý nghĩa thâm thúy của màu đỏ can đảm và mạnh mẽ ấy đã lan tỏa mãi theo thời hạn. Màu áo đỏ như tín hiệu tiên phong của đời sống yên bình, như một khát khao về đời sống độc lập và no đủ .

Nhà thơ Vũ Quần Phương

Ở tuổi 70, nhà thơ Vũ Quần Phương chưa một lần thấy căng thẳng mệt mỏi hay xuống dốc niềm tin ; hễ nhắc chuyện thơ ca, trong đôi mắt tinh tường của ông lại ánh lên ngọn lửa đam mê. Có điều, ở ông giờ đây không còn vui tươi và háo hức như thuở xưa, người đọc thơ ông sẽ thuận tiện cảm nhận được nét buồn nhè nhẹ len vào từng câu chữ trong những tập thơ mới của ông với toàn những Quên chữ, quên câu ( năm 2000 ), Giấy bát ngát trắng ( 2003 ), Chỗ ấy sóng ( 2008 ) …

“Ngộ độc” thơ

Nhà thơ thở dài kể về thực trạng người làm thơ giờ đây rất đông, thường là đến tuổi về hưu quay ra làm văn chương, đặc biệt quan trọng là làm thơ. Chưa khi nào những CLB thơ tăng trưởng rầm rộ như lúc bấy giờ : Thơ Facebook, hội thơ lục bát, hội thơ thất ngôn tứ tuyệt … Điều rất buồn cười là tiêu chuẩn của những “ hội ” này là yêu thơ chứ chưa cần phải viết được những bài thơ hay, vì vậy rất nhiều thành phần hoàn toàn có thể tham gia và góp phần cho những CLB này hoạt động giải trí. Tất nhiên, không phủ nhận rằng hình thức CLB như thế cũng hoàn toàn có thể góp thêm phần kích thích sự tăng trưởng của thơ và biết đâu, nhờ chăm sóc đến thú chơi thơ cũng thanh nhã sẽ khiến cho người ta sống kỹ hơn, sống tử tế hơn .
Thế nhưng, “ Số lượng những CLB thơ tăng trưởng nhiều như hiện tại, tôi thấy đây là hiện tượng kỳ lạ không bình thường, lo nhiều hơn mừng. Mỗi năm, trên cả nước có tới cả ngàn tập thơ được xuất bản, tôi được Tặng Kèm nhiều lắm, đọc xong cuốn nào, tôi phải lấy sổ ghi, khi tác giả hỏi đến còn biết giở sổ ra mà thưa. Tập dở rất nhiều, ép chế và che khuất tập hay ” – nhà thơ Vũ Quần Phương nói .

“Tình trạng ranh giới giữa thơ chuyên nghiệp và thơ nghiệp dư ngày càng không rõ nét. Rất đông các tác giả nghiệp dư nhưng cũng dùng những thao tác chuyên nghiệp để xuất bản và phát hành: trình bày ấn tượng, in sang trọng, quảng cáo giới thiệu rầm rộ… Người đọc chọn sách không thể căn cứ vào nhà xuất bản vì đã lâu rồi không hề có sự phân chia lĩnh vực nào. Nghe theo nhà phê bình thì người phê bình thật sự rất ít viết, bạn bè viết để giới thiệu giúp nhau thì lại không chuẩn mực. Hơn nữa, quá nhiều những người ban đầu chỉ định chơi thơ thôi nhưng sau khi in và giới thiệu một số tập thơ, lại nhất định xin gia nhập Hội Nhà văn” – nhà thơ ưu tư.

Mua danh nhà thơ

Là một trong những nhân vật chủ chốt nhiều năm làm trưởng Hội đồng thơ Hội Nhà văn, nhà thơ Vũ Quần Phương cho biết năm nào hội này cũng có tới gần ngàn lá đơn xin gia nhập khiến cho hội đồng vô cùng khó khăn vất vả trong việc xét duyệt .
“ Sự nhiệt huyết đó đã trở thành một áp lực đè nén rất lớn so với chúng tôi ” – nhà thơ Vũ Quần Phương than vãn. Ông cũng thẳng thắn phê phán hiện tượng kỳ lạ mua danh : “ Thậm chí, thời đại dư bạc thừa tiền, rất nhiều người cần thêm cái danh. Thế nên, họ tiến công ghê lắm. Họ mời mọc nhiều nơi làm hội thảo chiến lược thơ cho mình, thuê khách sạn hạng sang, thuê người đến dự, thuê viết tham luận và phát biểu … Rồi sau vài cuộc như thế là họ gửi đơn xin vào Hội Nhà văn. Nhiều người đưa đơn rồi chỉ nhăm nhăm mang quà cáp, “ đi cửa sau ” tới nhà những thành viên hội đồng xét duyệt, kỳ vọng được vào hội. Đáng sợ hơn là trong số đó, nhiều người có rất ít kỳ vọng làm được thơ. Còn có cả những tờ đơn viết sai chính tả : “ Đơn xin ra nhập hội ” nữa ” .

Ông kể thời ông vào hội giản dị lắm, cứ gửi tác phẩm rồi hội đồng đọc xong thông báo với ban chấp hành, họ gửi thư mời các tác giả có triển vọng làm đơn vào hội. Mọi chuyện diễn ra rất âm thầm, chẳng ai biết, hội cũng chẳng đăng báo tên những hội viên mới.

“ Đối với xã hội, thực sự tôi chả hiểu háo hức vào Hội Nhà văn và in ấn, xuất bản nhiều tập thơ như vậy để làm gì ? ” – nhà thơ lại thở dài. “ Và khổ nỗi, đa số toàn là những tác phẩm chất lượng kém, phải đọc chúng, so với cá thể mình tôi không phiền nhưng với xã hội thì tôi nghĩ chắc như đinh sẽ làm người đọc bị nhiễu loạn những mạng lưới hệ thống giá trị và làm thẩm mỹ và nghệ thuật về thơ bị biến dạng ” – ông nghiên cứu và phân tích .

Tác giả nhiều bài thơ để đời

Nhà thơ Vũ Quần Phương nguyên là quản trị Hội Văn nghệ TP.HN, Tổng Biên tập Báo Người TP.HN ; nguyên quản trị Hội đồng thơ Hội Nhà văn Nước Ta, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Văn chương Việt Nam bằng tiếng Pháp. Ông nổi danh với những bài thơ được xếp hạng trong 100 bài thơ hay thế kỷ XX, như : Đợi, Áo đỏ, Chiều, Trước biển … Các tập sách đã xuất bản : Cỏ mùa xuân ( 1966 ), Hoa trong cây ( 1977 ), Những điều cùng đến ( 1983 ), Vầng trăng trong xe bò ( 1988 ), Đợi ( 1988 ), Vết thời hạn ( 1996 ) – Trao Giải Hội Nhà văn Nước Ta, Quên chữ, quên câu ( năm 2000 ), Giấy bát ngát trắng ( 2003 ), Chỗ ấy sóng ( 2008 ) .

Source: https://thoitrangviet247.com
Category: Áo