(Thethaovanhoa.vn) – Để Dự án phục dựng trang phục áo dài nam truyền thống có sức lan tỏa trong cộng đồng, trước tiên mỗi người dân Việt Nam phải tự ý thức về trách nhiệm và sự khao khát muốn bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Đi tìm ‘Quốc phục nam’ truyền thống (kỳ 6): Mặc áo dài nam lên chùa
Ngày 9/9 Âm lịch năm Kỷ Hợi ( 2019 ), lần tiên phong được một chị đạo hữu ( người cùng tu theo đạo Bụt ), mẹ của cô dâu mời tham gia nghi lễ hằng thuận ( đám cưới ) tại một thiền viện ở Thành Phố Hà Nội, tôi hoan hỉ nhận lời. Theo truyền thống cuội nguồn của người Việt, người được mời khi nào cũng phải lựa chọn cho mình bộ phục trang thật đẹp và sang chảnh để đến dự đám cưới .
Nếu để ý quan sát, ta sẽ thấy: Bộ áo dài nam mà các diễn viên, nghệ sĩ Việt Nam hiện đang mặc trên sân khấu, ngoài việc bị cách tân một cách thái quá, có nhiều nét giống với áo dài nam của Ấn Độ, Trung Quốc.
Bạn đang đọc: Nên phục dựng áo dài nam truyền thống làm ‘Quốc phục’
Đây là sự giao thoa và tiếp biến văn hóa truyền thống trong thời đại toàn thế giới hóa, chẳng có gì đáng chê trách. Tuy nhiên, nếu muốn gìn giữ được truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa, người mặc phục trang phải hiểu được bộ đồ mình đang vận trên người có nguồn gốc từ đâu, và mặc ở khoảng trống diễn xướng nào cho tương thích .
Trang phục áo dài của vua Khải Định và Đông Cung thái tử. Ảnh: Tư liệu
Thử so sánh với áo dài nam Trung Quốc, Ấn Độ
Nếu như quan sát bộ áo dài truyền thống (Achkan) của Ấn Độ, chúng ta dễ nhận thấy mấy điểm khác biệt: Cổ cắt lượn hình chữ V, chắp nối vai với hai thân trước sau, trong khi áo dài nam của Việt Nam chúng ta là áo ngũ thân (năm vạt). Đường xẻ tà, thực ra là đường xẻ dọc bên sườn thấp, chỉ từ cạp quần trở xuống, trong khi đó, đường tà (xiên) của áo dài ngũ thân Việt Nam dài hơn nhiều, từ lườn trở xuống. Khi may, chiều dài thân áo dài xấp xỉ tới đầu gối nhưng khi mặc không có áo lót trắng như ở Việt Nam, quần bó chít mắt cá chân, bằng một tấm vải dài tới vài mét. Khi mặc áo Achkan họ không đội khăn vấn (quấn, đóng), không cầu kỳ trong cách mặc. Màu sắc khá sặc sỡ, đa dạng.
Còn về áo Xường ( sườn ) Xám ( Trường Sam, Qiqao – Kì bào ) của Trung Quốc, trang Wikipedia, phân phối những thông tin sau đây về lịch sử vẻ vang của nó : “ dân tộc bản địa Mãn được gọi là ” người Kì “, phục trang của họ là kì trang hay xường xám dành cho cả nam và nữ … Từ những năm đầu thế kỷ XX, do sự phối hợp giữa chiếc áo triều Mãn với chiếc áo trẻ sơ sinh Tây Phương nên mới có kiểu áo : mặt phải may sát chỉ, cổ dựng, túi tròn, hai bên vạt áo xẻ, dùng khổ đơn, ôm sát thân, tay áo hoàn toàn có thể liền hoặc rời thân ” …
Nếu như chiều dài của tà áo ngũ thân nam cổ đứng của Nước Ta được phong cách thiết kế quá đầu gối chừng 5 – 7 cm thì áo Xường Xám của Trung Quốc được may đến mắt cá chân. Áo dài của ta khi mặc có áo lót trắng, của Trung Quốc không có như vậy. Áo người Việt có khuy bằng xương ( đồng, bạc, vàng … ) trong khi đó khuy của Trung Quốc bện vải .
Bộ trang phục Achkan (hay còn có tên là sherwani) truyền thống của Ấn Độ
Sự trỗi dậy của trang phục áo dài nam
Trong những chuyến điền dã cùng với nhóm Đình làng Việt ( ĐLV ), tôi nhiều lần gặp gỡ và trao đổi với anh Nguyễn Đức Bình ( trưởng nhóm ), anh Đỗ Minh Tám, nghệ nhân may áo dài làng Trạch Xá, xã Hòa Lâm, huyện Ứng Hòa, Thành Phố Hà Nội, nghệ nhân Lê Đăng Toản ( Tưởng ), người duy nhất ở làng La Kê, HĐ Hà Đông, TP. Hà Nội còn giữ lại được nghề dệt the, sa, nhà điều tra và nghiên cứu văn hóa truyền thống Trịnh Bách, tiến sỹ Trần Đoàn Lâm – Giám đốc Nhà xuất bản Thế giới, họa sỹ, nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng, nhà văn, nhà nghiên cứu lịch sử dân tộc Hoàng Quốc Hải … Cùng với việc nhận thức được giá trị lịch sử dân tộc, văn hóa truyền thống và số phận của chiếc áo dài nam đang bị mờ nhạt trong tâm lý người dân Việt và có rủi ro tiềm ẩn bị biến mất, tôi mở màn để tâm khám phá thêm trong sách vở, đến thăm những viện kho lưu trữ bảo tàng mĩ thuật, kiến trúc đình làng, truy vấn những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo, thậm chí còn dành nhiều giờ xem thể loại phim cổ trang .
Kế thừa và phát huy những nét tinh hoa truyền thống, nhóm Đình Làng Việt đã và đang hoạt động bạn bè hội viên dữ thế chủ động may và giúp nhau triển khai xong mẫu áo dài nam ngũ thân, có sự tham vấn những nhà chuyên môn, vừa đẹp về mẫu mã phong phú, vừa hấp dẫn được nhiều anh chị em cùng tham gia .
Được biết, trong suốt hơn 3 năm, sau khi hình thành nên nhóm Đình Làng Việt nhóm đã hoạt động anh chị em tham gia nhiều hoạt động giải trí văn hóa truyền thống nhằm mục đích tôn vinh phục trang áo dài : Từ việc tham gia diễu hành cùng với những làng nghề truyền thống lịch sử quanh hồ Hoàn Kiếm vào dịp tháng 4 năm 2018, tham gia dâng hương tại nhiều đình, miếu, ở làng quê từ Bắc Bộ đến cố đô Huế, thăm lăng Tự Đức, những chuyến đi điền dã, tham gia những canh hát ca trù, xẩm, tham gia trình diễn áo dài tại Trung tâm giao lưu văn hóa truyền thống phố cổ TP.HN : 50 phố Đào Duy Từ, Q. Hoàn Kiếm, TP.HN vào dịp tháng 11/2017. Tháng 5/2019, nhóm cũng có chuyến điền dã về với đình Quan Lạn, huyện hòn đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh để tôn vinh bộ “ Quốc phục ”, ra mắt với những hành khách thăm quan du lịch quốc tế. Cuối tháng 8/2019, nhóm tổ chức triển khai chuyến điền dã số 37, nhân kỉ niệm nhóm Đình Làng Việt tròn 5 tuổi tại đình, chùa Cương Xá, xã Tân Hưng, TP Thành Phố Hải Dương .
Áo dài ngũ thân do nghệ nhân may Đỗ Minh Tám (làng Trạch Xá, Ứng Hòa, HN) thực hiện. Ảnh: NSNA Phan Huy
Source: https://thoitrangviet247.com
Category: Áo
