Khăn Piêu – Nét đẹp văn hóa dân tộc Thái ở Sơn La

Khăn piêu được dệt từ sợi bông như cách làm thổ cẩm truyền thống lịch sử, sau đó nhuộm chàm. Tới khi vải khô, người phụ nữ Thái mới mở màn thêu lên đó những hoa văn rực rỡ tỏa nắng và b ắt mắt. Ðể làm ra một chiếc khăn Piêu hoàn hảo, thích mắt với vừa đủ những họa tiết, hoa văn, phải mất từ 2 đến 4 tuần. Mỗi chiếc khăn Piêu có chiều dài từ 140 – 150 cm ( hoặc bằng một sải tay của người con gái trưởng thành ) .

Ngoài việc lựa chọn các sợi chỉ mềm mượt thì khó nhất là công đoạn nhuộm màu sợi như ý muốn. Quan trọng nhất và cũng là khâu khó nhất trong việc thêu khăn là làm các chiếc “Cút”. “Cút” được làm từ một mảnh vải đỏ rộng, bên trong bọc lõi chỉ rồi cuộn tròn lại theo hình trôn ốc, gắn liền với các mép khăn. Có 3 loại hoa văn được thêu trên mỗi chiếc khăn là “tà leo”, “cút piêu” và “sai peng”, trong đó, “tà leo” là vật trừ đu ổi tà m a, bảo vệ thần hồn cho người đội khăn, “cút piêu” là phẩm vật cao quý của người bề trên và “sai peng” là dây tình của đôi lứa. Tuy nhiên cả ba loại hoa văn này chỉ được thêu có chừng mực ở hai đầu của chiếc khăn. Hoa văn trên mỗi chiếc khăn chủ yếu là các hình zích zắc, hình xương cá, hình răng cưa…

Từ khi còn bé đến lúc trưởng thành, người con gái Thái được người mẹ dạy cho cách thêu thùa, may vá, dệt vải làm khăn. Việc học thêu khăn Piêu so với những cô gái Thái là một quy trình nhận thức và rèn luyện đôi bàn tay khôn khéo của mình. Đến năm 15, 16 tuổi thì việc thêu thùa, may vá, dệt vải làm khăn đã được những cô gái Thái làm thành thạo, mỗi cô gái phải tự tay làm khăn Piêu để sẵn sàng chuẩn bị đi lấy chồng, khăn Piêu là món quà không thiếu để cô dâu Tặng Kèm mái ấm gia đình nhà chồng khi về làm dâu .

Không chỉ gắn bó với đời sống thường ngày, bình dị của dân cư, chiếc khăn Piêu còn là “ vật tín ”, vật chứng đặc biệt quan trọng cho tình yêu đôi lứa. Khi xưa, vào những dịp liên hoan, khi cô gái tung còn, chàng trai nào bắt được phải đền cho cô một hoặc hai đôi vòng bạc. Còn khi chàng trai ném còn mà cô gái không bắt được phải đem khăn Piêu ra khuyến mãi ngay chàng trai. Chiếc khăn khi ấy trở thành cái cớ để họ hẹn ước, rồi yêu nhau. Nếu cô gái không yêu chàng trai thì hoàn toàn có thể đem vật khác đến xin lại chiếc khăn của mình .

Hằng năm, khi mùa xuân về, Thành phố Sơn La thường tổ chức triển khai Lễ hội Mùa hoa ban, trong Lễ hội này luôn có phần thi rất là độc lạ, thi thêu khăn Piêu, với mục tiêu bảo tồn, gìn giữ, phát huy nét văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn của đồng bào dân tộc Thái, là thời cơ để những thí sinh giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm tay nghề thêu khăn. Đồng thời, giúp hành khách hiểu thêm về giá trị của khăn Piêu trong đời sống niềm tin của đồng bào dân tộc Thái .

Ngày nay, chiếc khăn Piêu không chỉ là đồ vật quen thuộc của đồng bào dân tộc Thái, mà còn trở thành món quà lưu niệm ý nghĩa so với hành khách trong và ngoài nước khi đến với Sơn La .

Source: https://thoitrangviet247.com
Category: Blog thời trang