Áo dài Việt Nam – một thế kỷ cách tân (Kỳ 2): ‘Đợt sóng mới’ từ thập niên 1960
(thoitrangviet247.com) – Những chiếc áo dài tân thời trong thập niên 1930 không chỉ tạo ra một phong trào đổi mới y phục phụ nữ có quy mô sâu rộng tại Việt Nam. Xa hơn, đó còn là biểu tượng cho phong trào Âu hóa, khi những cô gái thành thị trong trang phục áo dài cách tân liên tục xuất hiện trên văn thơ, nhạc họa.
Áo dài Việt Nam – một thế kỷ cách tân kỳ 1 xem TẠI ĐÂY
Dù có những tranh cãi từ phía thủ cựu, những chiếc áo dài tân thời trong thập niên 1930 vẫn phát triển khá mạnh. Tuy nhiên, sau năm 1954, do bối cảnh chiến tranh, áo dài Việt Nam tại miền Bắc ít được cải biến, cách tân. Nhưng tại miền Nam, trang phục này vẫn có dòng chảy riêng của mình…
Từ “áo dài bà Nhu”…
Không phải ngẫu nhiên, mà đợt cải cách áo dài diễn ra vào cuối thập niên 1960 tại khu vực phía Nam. Theo nhà nghiên cứu Dương Thị Kim Đức ( Viện dệt may – da giày và thời trang, Đại học Bách khoa TP. Hà Nội ), tại TP HCM khi ấy, đi cùng với văn hóa truyền thống, lối sống Mỹ là thời trang Mỹ với lối ăn mặc như quần Jeans, quần ống loe, với những trào lưu sống mới. Và trong toàn cảnh đó, văn hóa truyền thống Hồ Chí Minh hơn khi nào hết đã phát huy được hàng loạt sức mạnh nội lực từ bản thân của mình để vừa tiếp thu ( tính tích cực của văn hóa truyền thống Mỹ ) và cũng đề kháng lại những văn hóa truyền thống ngoại lai đi ngược lại truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa Nước Ta. Bởi thế áo dài đã có nhiều nâng cấp cải tiến hơn nữa về tạo phom dáng .
NSƯT Chiều Xuân mặc chiếc áo dài cổ thuyền, tái hiện lại hình ảnh bà Trần Lệ Xuân trong một bộ sưu tập
Cột mốc lớn nhất cho trào lưu này phải kể tới kiểu áo dài được ” Đệ nhất phu nhân ” Trần Lệ Xuân đưa ra vào tháng 12/1958. Đây là mẫu áo dài tà rộng ôm khít, thân áo có đường kết cấu tạo ly chiết ở thân trước và thân sau nhằm mục đích làm giảm tối đa độ rộng của áo, đồng thời làm nổi phần ngực và nở phần hông. Đặc biệt, phần cổ áo, được phong cách thiết kế không có chân, cắt rộng tạo thành những dáng hình tim và thuyền – trong đó dáng hình cổ tim có kích cỡ nhỏ hơn độ sâu của cổ, dáng hình cổ thuyền có size ngang lớn hơn kích cỡ độ sâu của cổ .
Loại áo dài hở cổ này được 1 số ít nhà phê bình phương Tây cho là hợp với thời tiết nhiệt đới gió mùa của miền Nam, nhưng cũng khiến nhiều người phản ứng về việc không hợp với thuần phong mỹ tục. Theo đó, phong cách thiết kế áo bị cho là táo bạo và chỉ hợp với những phụ nữ Phương Tây, họ có tư tưởng thoáng trong cách mặc phục trang .
Dù vậy, với việc được Trần Lệ Xuân sử dụng nhiều trong những sự kiện ngoại giao cũng như trong những lần Open trước công chúng, loại áo này cũng tạo nên dấu ấn và phong thái mặc áo dài trong hội đồng thập niên 1950 – 1960 với cái tên “ áo dài bà Nhu ” hay “ áo dài Trần Lệ Xuân ”. Theo nhìn nhận của nhà nghiên cứu Nguyễn Thị Loan, điều này đã cho thấy tầm quan trọng của phong thái người mặc áo dài, cũng như mức độ tác động ảnh hưởng của người mẫu để tạo nên trào lưu mốt như phương Tây. Và loại áo dài không có cổ này vẫn thông dụng đến ngày này và phần cổ được khoét sâu cho tròn chứ không ngắn như bản gốc .
Tà áo dài nữ trên đường phố Sài Gòn xưa (ảnh tư liệu)
… đến áo dài “raglan” và “hippy”
Cũng trong trào lưu tăng trưởng áo dài, đầu thập niên 1960, nhà may Dung Đa Kao ở Hồ Chí Minh đã phát minh sáng tạo ra kiểu ráp tay mới vào áo dài dưới cái tên “ raglan ”. Với loại áo này, tay áo được nối từ cổ, xéo xuống nách. 2 tà nối với nhau bằng đường nút dọc hông. Kiểu này tạo dáng ôm theo đường cong người mặc, giúp người phụ nữ cử động tay tự do, linh động và đặc biệt quan trọng quan trọng, giúp xóa bớt những đường nhăn hai bên nách và vai – vốn là điểm yếu cố hữu của áo dài trước đây .
Sự Open đường cấu trúc vai tay raglan này đã góp thêm phần tạo nên những giá trị chuẩn mực trong phong cách thiết kế áo dài, khiến người phụ nữ khi mặc áo có phần tay tròn hơn, phần ngực êm phẳng. Kèm theo đó, áo dài raglan còn gắn với chiếc quần đi cùng là quần xéo may bằng hàng mềm gấp xéo góc, khi cắt hông ôm sát người, 2 ống lòa xòa mỗi bước đi thấp thoáng thấy mũi giày ẩn hiện dưới sóng lụa …
Giai đoạn cuối thập niên 1960, loại áo dài có tên miniraglan cũng Open và trở thành mẫu mã thời thượng. Đây là kiểu áo dài thường dành riêng cho nữ sinh, với tà áo được may tới mắt cá chân, nhưng hai ống quần được phủ xòe ôm 2 bàn chân, theo đó làm tăng thêm tính hồn nhiên, ngây thơ cho người sử dụng. Loại áo này còn có tên là áo dài nữ sinh và liên tục sống sót trong rất nhiều năm về sau .
Tiếp đó, bước sang tiến trình đầu thập niên 1970, để thích ứng với thời trang váy ngắn, quần loe của người trẻ tuổi theo lối hippy, loại áo dài “ hippy ” đã Open. Đây là loại áo có vạt may hẹp và ngắn ( có khi đến đầu gối ), thân áo may rộng và không chiết eo, nhưng vẫn giữ đường lượn theo thân thể ; cổ áo may thấp xuống còn 3 cm, đặc biệt quan trọng phần quần được may rất dài, gấu rộng đến 60 cm. Tuy nhiên, theo những nhà nghiên cứu, loại áo này thường được giới trẻ sử dụng với những sắc tố phong phú, rực rỡ tỏa nắng và từng có lúc trở thành mốt thời thượng nhưng cũng lắng xuống khá nhanh …
Dù sao, với tất cả những cải biến của mình, trong giai đoạn này, áo dài phụ nữ tại miền Nam được coi là đã tiếp cận trực tiếp với các trào lưu thời trang thế giới khi đó. Việc kinh qua các sự thử nghiệm về kết cấu, tỷ lệ, trang trí… đã khiến kết cấu của áo dài được định hình với những điểm quan trọng như: Phần trên phải ôm sát cơ thể, 2 tà mở ở eo, điểm xẻ áo cũng là điểm cài cúc chốt lại phần thân trên khiến các tà áo tự do gắn với chuyển động của người mặc và tạo đường nét mềm mại thướt tha… Những điểm cơ bản này đã đặt nền tảng cho sự hoàn thiện của áo dài về sau.
(Còn tiếp)
Sơn Tùng
Thứ Tư, 22/07/2020 10 : 33 GMT + 7
Source: thoitrangviet247.com
Category: Áo
