Phân tích bài ca dao sau: Anh em như thể tay chân – Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần.>

Tình cảm mái ấm gia đình là một trong những tình cảm xinh xắn nhất của con người Nước Ta, tình cảm ấy được bộc lộ đằm thắm ngọt ngào trong ca dao dân ca. Bên cạnh những bài ca ca tụng công cha nghĩa mẹ, đạo làm con, tình cảm vợ chồng … còn có nhiều bài rực rỡ nói đến tình cảm anh em trong mái ấm gia đình. Câu ca dao dưới đây là bài học kinh nghiệm về đạo lý làm người :
Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần

      Trong ca dao dân ca, lối nói so sánh ví von được sử dụng khá hiệu quả. Chân và tay là những bộ phận quan trọng trên cơ thể con người không thể thiếu được, không thể tách rời nhau. Thiếu chân hoặc tay mọi cử chỉ hành động của con người bị hạn chế. Chân với tay phối hợp với các bộ phận khác tạo nên sự hoàn chỉnh cho vẻ đẹp của con người kế cả hình thể lẫn tinh thần.

Cách nói so sánh rất hay, lấy cái đơn cử để nói cái trừu tượng, lấy chân tay để nói tình cảm thân thương gắn bó giữa anh em trong mái ấm gia đình, trong dòng họ. Anh em cùng được sinh ra trong một mái ấm gia đình, cùng cha mẹ và được nuôi dưỡng trong một tổ ấm. Anh em sống và lớn lên tình cảm gắn bó ruột thịt, họ cũng chung huyết hệ, bên nhau từ thuở ấu thơ đến lúc về già .
Gia đình, gia tộc của con người Nước Ta lâu nay mang tính truyền thống cuội nguồn vững chắc trong hội đồng làng xã ngàn năm. Nó tăng trưởng qua quan hệ tình nghĩa giọt máu đào hơn ao nước lã, máu chảy ruột mềm. Tình cảm ấy biểu lộ thâm thúy trong lễ, tết, ma chay, cưới hỏi …
Từ mối quan hệ mái ấm gia đình, nhân dân ta nói đến nghĩa vụ và trách nhiệm của anh em so với nhau, nghĩa vụ và trách nhiệm ấy phải được bộc lộ bằng hành động đơn cử :
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần
Đùm bọc, đỡ đần là bộc lộ tình yêu thương nhau. Câu ca dao có hai vế đối nhau, mỗi vế là những cảnh đời khác nhau, số phận khác nhau. Trong anh và em hoàn toàn có thể có kẻ giàu người nghèo, kẻ sang người hèn … Nhưng dẫu thế nào anh em vẫn phải đùm bọc yêu thương nhau .
Yêu thương là phải biết giúp nhau lúc hoạn nạn, khó khăn vất vả là : lá lành đùm lá rách nát, – hành vi theo tình yêu thương .
Khi lớn lên, lập mái ấm gia đình mỗi người có một thực trạng riêng. Lúc khỏe cũng như lúc ốm đau bệnh tật, tối lửa tắt đèn có nhau, phải lệ thuộc vào nhau. Có được như vậy thì mới không khỏi môi hở răng lạnh ,. Đó là đạo lý nghĩa tình huynh đệ. Bao năm tháng đã trôi qua tất cả chúng ta vẫn cảm thấy lời nói ấy vẫn vọng về từ cha ông :
Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân
Yêu nhau như thể tay chân

Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy

Lòng hiếu thảo, tình cảm mái ấm gia đình, anh em được kiến thiết xây dựng trên những quy ước của lễ giáo và sự ràng buộc về nghĩa vụ và trách nhiệm và nghĩa vụ và trách nhiệm. Lúc nhỏ cha mẹ bận việc cấy cày, anh ru em ngủ, cõng em đi chơi .
Yêu nhau từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru
Trong những cảnh đời côi cút, anh còn thay cha mẹ nuôi dạy em khôn lớn trưởng thành. Lòng hiếu thảo hoà quyện với tình huynh đệ Hiếu lễ là kính trọng cha mẹ và yêu thương hoà thuận với anh em. Anh yêu thương em, nhường nhịn cho em, em kính trọng ngoan ngoãn vâng lời. Đó là đạo lí, nền nếp gia phong .
Trong mái ấm gia đình anh em có coi nhau như thể tay chân thì ra ngoài xã hội mới thương người như thể thương thân. Nếu như bất hoà trong tình cảm anh em thì chẳng những tình cảm anh em sứt mẻ mà xã hội cười chê :
Tưởng rằng chị ngã em nâng
Ai ngờ chị ngã, em bưng miệng cười
Làng xã Nước Ta lâu nay vẫn sống sót những dòng họ. Vai trò của ông trưởng tộc rất lớn, tình huynh đệ được tôn vinh và được coi trọng. Ngày giỗ tổ là ngày biểu lộ sự gắn bó : tình anh em và tưởng niệm cội nguồn .
Gia đình là tế bào, nền tảng của xã hội. Từ tình thương anh em trong mái ấm gia đình rộng ra :

Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng
Tóm lại bài ca dao mãi mãi là bài học kinh nghiệm về tình nghĩa anh em trong mái ấm gia đình, thân thiện thuỷ chung. Tình cảm ấy phải được coi là máu thịt, có như vậy mới mong gìn giữ những đạo lý truyền thống cuội nguồn của ông cha răn dạy tất cả chúng ta .

Loigiaihay.com

Rate this post

Bài viết liên quan

Theo dõi
Thông báo của
guest
0 Comments
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận