“Áo dài có ngũ (năm) thân tượng trưng phụ mẫu hai bên và chính người mang áo. Năm hạt nút cài áo mang ý nghĩa ngũ thường, nhân – lễ – nghĩa – trí – tín, cho thấy người mang áo tôn trọng nghi lễ làm người trong xã hội” – GS.TS Thái Kim Lan, một người Huế, viết về ý nghĩa của áo ngũ thân thời Nguyễn.
Khoác lên người tấm áo đầy tôn kính
Trong mấy năm nay, việc giới trẻ yêu quý và mặc áo ngũ thân – tiền thân của áo dài sau này – ngày càng phổ cập .Họ hoạt động và sinh hoạt, trao đổi kỹ năng và kiến thức trên những hội nhóm, fanpage như Vietnam Centre, Thiên Nam Lịch đại Hậu phi, Đình làng Việt, Đại Việt Cổ Phong ; những nơi may phục trang có Ỷ Vân Hiên, Hoa Niên, Great Vietnam …Người trẻ mặc áo ngũ thân trong những dịp lễ tết và phim ảnh, trong những khoảng trống quen thuộc như mái ấm gia đình, điểm đi dạo văn hóa truyền thống, những bộ ảnh và phim chiếu mạng .Tết Tân Sửu vừa mới qua tận mắt chứng kiến cuộc trình diễn thời trang nho nhỏ của những chiếc áo ngũ thân đủ những sắc tố trên mạng xã hội. Ca sĩ, diễn viên Jun Phạm đăng ảnh mái ấm gia đình, trong đó anh và người thân trong gia đình mặc áo ngũ thân, nhật bình. Anh cho biết : ” Muốn làm bộ hình mái ấm gia đình thật đẹp và ý nghĩa vào dịp tết ” .Jun Phạm san sẻ với Tuổi Trẻ : ” Tôi rất vui khi những bạn trẻ chăm sóc hơn đến văn hóa truyền thống nước nhà. Văn hóa Nước Ta rất đa dạng và phong phú, phong phú, giàu truyền thống, không thua kém bất kể nền văn hóa truyền thống nào. Là nghệ sĩ, tôi đang ấp ủ nhiều dự án Bất Động Sản tương quan đến văn hóa truyền thống Nước Ta, hy vọng ra đời trong năm nay ” .Jun Phạm yêu trang phục cổ Nước Ta và ấp ủ 1 số ít dự án Bất Động Sản tương quan trong năm nay – Ảnh : NVCCLà người quan sát hành trình dài của chiếc áo dài hàng chục năm nay, GS.TS Thái Kim Lan đống ý với Tuổi Trẻ là đang có cuộc quay trở lại của áo ngũ thân trong đời sống. Bà nhận xét giới trẻ đang mặc áo ngũ thân một cách ” linh động và lịch sự ” để tương thích với toàn cảnh tân tiến .Bà nói : ” Áo ngũ thân là một y phục chuẩn theo phong thái Việt đã sống sót từ hơn 200 năm, chuẩn theo nhiều tiêu chuẩn ” .Riêng trên phương diện y phục, áo ngũ thân là chiếc áo được đo, cắt và may theo đúng với tầm vóc người Nước Ta, hội đủ những điều kiện kèm theo của một y phục tạo nên dáng vóc và tư thế hoạt động và sinh hoạt trong đời sống thường nhật của người Việt từ khi áo được chúa Nguyễn Phúc Khoát cho phong cách thiết kế .Áo ngũ thân trong những bộ ảnh thời trang, web drama gần đây – Ảnh : FPT, HOA NIÊN
Khước từ những cách tân tùy tiện
GS.TS Thái Kim Lan nhấn mạnh vấn đề việc áo ngũ thân mang thông điệp ” Đẹp không chỉ dành riêng cho phái đẹp “, khi tấm áo tạo nên vẻ đẹp lịch sự cho người đàn ông .
Trên các diễn đàn về cổ phục, giới trẻ cũng thường xuyên cập nhật kiến thức cho nhau để mặc đúng. Các diễn đàn này có sự tham gia của giới chuyên môn, hiểu biết về lịch sử y phục và những bạn trẻ có ý thức tự nghiên cứu.
Thậm chí, một số ít người còn kinh khủng diệt trừ những nơi may áo ngũ thân với lối cải cách tùy tiện, biến hóa cụ thể, mẫu mã một cách lộn xộn và kém sang chảnh .Đặc biệt là những tên thương hiệu áo dài ngũ thân được sáng lập bởi những người rất trẻ. Chẳng hạn, với Hoa Niên – Năm tháng tươi đẹp, người phong cách thiết kế là những sinh viên học phong cách thiết kế thời trang của Đại học Tôn Đức Thắng ( TP. Hồ Chí Minh ), TONS – Áo dài ngũ thân truyền thống cuội nguồn thiên về dáng ngũ thân Huế, cung đình triều Nguyễn, Great Vietnam hay Đông Phong lại tỉ mỉ, tuân thủ mẫu mã và lối nhuộm vải xưa …Các bạn trẻ xây dựng những hội nhóm để cùng san sẻ kỹ năng và kiến thức về may mặc áo ngũ thân, trang phục cổ – Ảnh : HOA NIÊNTrải qua nhiều thời đại, chiếc áo dài ngũ thân cũng từng trải qua nhiều lần cải cách, nhưng rốt cuộc, chiếc áo đã quay trở lại với nguyên bản và trở thành mốt văn minh .” Tại sao áo ngũ thân gốc lại ” văn minh ” hơn những biến tấu cải cách ? – GS.TS Thái Kim Lan nói – Bởi nó độc lạ trong nghĩa chuẩn về dài, rộng, hẹp, cổ, nút, viền, phối màu thẩm mỹ và nghệ thuật. Bản chất gốc của áo ngũ thân chính là xu thế tân tiến nhất, trong lúc cải cách lại là lỗi thời ” .Nếu người trẻ nói ” không ” với cải cách nửa vời, đây là tín hiệu đáng mừng, vì thẩm mỹ và nghệ thuật thời trang của họ đang văn minh .
Tăng vẻ lịch lãm cho người mặc
Theo GS.TS Thái Kim Lan, trên phương diện nghệ thuật và thẩm mỹ, áo ngũ thân làm tăng vẻ nhã nhặn và lịch sự của người mặc, tạo nên vẻ đẹp và phong thái đặc biệt quan trọng của người Việt .Ngoài ra áo ngũ thân hoàn toàn có thể bảo vệ sức khỏe thể chất, bảo vệ thân thể trong điều kiện kèm theo thời tiết của xứ nóng miền nhiệt đới gió mùa. Trên phương diện thời trang, hiểu theo nghĩa hẹp là ” mốt “, áo ngũ thân đang cung ứng những yên cầu của ” gout ” ăn mặc thời tân tiến, là một lựa chọn khác so với thời trang phương Tây .
Từ tình yêu văn hóa Việt Nam
Nhà phong cách thiết kế Trần Nguyễn Trung Hiếu bên chiếc áo ngũ thân tay chẽn – Ảnh : NVCC
Điều đặc biệt là các nhà thiết kế thuộc lứa 9X lại càng thiết kế đẹp và chuẩn theo ngũ thân truyền thống. Đó là Trần Nguyễn Trung Hiếu – học trò của nhà nghiên cứu Trịnh Bách hay Trần Lê Trung Hiếu.
Trần Nguyễn Trung Hiếu bộc bạch : ” Không chỉ riêng chú Trịnh Bách hay tôi mà những ai hiểu biết về lịch sử vẻ vang nước nhà, lịch sử dân tộc áo dài đều thấy vui mừng khi áo dài ngũ thân trở lại, nhất là khi những bạn trẻ đảm nhiệm nhiệt tình. Chúng tôi đều có cách riêng để bảo tồn hay tiếp thị văn hóa truyền thống áo dài, nhưng điểm chung là đều rất yêu văn hóa truyền thống Nước Ta .Áo dài ngũ thân Open rầm rộ nhất là 2 năm trở lại đây, mọi những tầng lớp đều hưởng ứng. Nếu xu thế quá nhanh và vội vã, sẽ Open những điều chưa đúng. Tôi hy vọng mọi người sẽ cầu thị để học hỏi và thay thế sửa chữa dần “. Một dàn bạn trẻ áo dài ngũ thân nam lịch lãm ra phố, nhiều người trầm trồ TTO – Mặc dù hình ảnh áo dài khá quen thuộc với người Nước Ta nhưng sự Open của những chàng trai với bộ áo dài đầy sắc tố và thật sự lịch sự khiến nhiều người không khỏi trầm trồ khen ngợi.