GIỚI THIỆU VỀ ÁO DÀI TRUYỀN THỐNG THỜI XƯA

GIỚI THIỆU VỀ ÁO DÀI TRUYỀN THỐNG THỜI XƯA

Áo dài truyền thống lịch sử thời xưa của người Nước Ta rất phong phú về phong cách thiết kế cũng như vật liệu vải thế cho nên mà được nhiều người chăm sóc. Sức hút của những phục trang truyền thống lịch sử ngày càng được nhiều bạn trẻ biết đến. Vì vậy mà Ỷ Vân Hiên đã tạo dựng nên để phục dựng lại những nét đẹp cổ xưa của nước ta. Để không bị mai một đi theo thời hạn .

1. Tổng quan về lịch sử hình thành và phát triển của áo dài năm thân cổ đứng truyền thống thời xưa năm thân cổ đứng khuy cài

Trong suốt lịch sử dân tộc hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, trải qua những triều đại khác nhau, người Việt đã tạo được những dấu ấn, truyền thống riêng về mọi mặt trong đời sống xã hội. Và phục trang là một trong số những tinh hoa không hề không nhắc đến .Theo những ghi chép còn sót lại, chiếc áo dài năm thân cổ đứng khuy cài Open vào năm 1744 dưới thời Chúa Nguyễn Phúc Khoát ở Đàng Trong. Giữa toàn cảnh Trịnh – Nguyễn phân tranh ( khoảng chừng thế kỷ XVII, XVIII ), vì muốn thiết kế xây dựng một chính quyền sở tại độc lập với chính quyền sở tại Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài nên Chúa Nguyễn đã triển khai cải cách tổ chức triển khai cỗ máy hành chính, lễ nhạc, y phục ,. v.v. Dựa theo cuốn Tam tài đồ hội của Nước Trung Hoa để chế ra loại phục trang riêng cho những tầng lớp quan lại quý tộc, nhân dân Đàng Trong, và được tuân theo. Bên cạnh đó, chính quyền sở tại Lê – Trịnh vẫn giữ nguyên phục trang theo lối cũ .

Cho đến tận đầu thế kỷ XIX, vào năm 1802, Thế Tổ Cao Hoàng Đế – vua Gia Long thống nhất toàn bộ đất nước đã đặt lại quy chế mũ áo cho cả nước. Tuy nhiên, hầu hết người Bắc Hà vẫn giữ lối ăn vận xưa trừ quý tộc và quan lại, do đó đến tận năm 1835 – 1837, trong một chuyến kinh lý ra Bắc của vua Minh Mạng, vì chứng kiến thói ăn vận của miền Bắc mà vua chê là hủ lậu nên đã ra lệnh triệt để bắt dân chúng ở đây phải mặc áo dài. Bởi vậy, dân gian xứ Bắc vẫn lưu truyền câu nói:

“ Tháng Tám có chiếu vua ra ,Cấm quần không đáy người ta hãi hùng .Không đi thì chợ không đông ,Đi thì phải mượn quần chồng sao đang. ”Chính là để chỉ lệnh cấm phụ nữ Bắc Hà mặc váy đụp mà phải chuyển sang mặc áo dài năm thân cổ đứng khuy cài, quần hai ống. Khi người Pháp vào Nước Ta, chiếc áo dài năm thân đã được phổ cập thoáng rộng trên cả nước .

Cuối thế kỷ XIX, người Pháp xâm lược Nước Ta và từ từ đặt quyền bảo lãnh trên cả ba miền, lúc đó phục trang của người Việt – do chịu ảnh hưởng tác động bởi văn hóa truyền thống phương Tây, từ phương pháp dệt vải, cho đến cách may áo, sắc tố, họa tiết lại có sự đổi khác, mà tiêu biểu vượt trội là sự đổi khác của chiếc áo dài cổ năm thân .Sang đầu thế kỷ XX, khi văn hóa truyền thống Pháp đã ảnh hưởng tác động thâm thúy tới nhận thức văn hóa truyền thống của người Việt thì cũng là lúc những trào lưu cải cách về chiếc áo dài sinh ra, tiêu biểu vượt trội cho sự khởi đầu là việc cải cách áo dài nữ của họa sỹ Cát Tường ( áo dài Lemur ), ông đã dựa trên chiếc áo dài cổ của người Việt cộng với kỹ thuật may mặc của người phương Tây ( May tay raglan, chiết eo, cúp ngực, cúp tà, … ) để cho sinh ra một chiếc áo dài với diện mạo trọn vẹn mới tựa như mẫu áo tất cả chúng ta đang nhìn thấy, sử dụng trong thời văn minh. Tiếp đến là một loạt những cải cách : áo dài Lê Phổ, áo dài của Madame Nhu – Trần Lệ Xuân ,. v.v.

Tới nay, chiếc áo dài nữ đã được cách tân và hoàn thiện, được công chúng trong nước cũng như quốc tế công nhận, tuy nhiên chiếc áo dài nam lại không có được sự may mắn như vậy.

2. Mô tả về cấu tạo của áo dài truyền thống thời xưa

Kỹ thuật may áo nhờ vào vào kỹ thuật dệt vải. Thời xưa, do nhiều yếu tố về khung dệt, vật liệu, … Mà khổ vải dệt ra chỉ có độ dài từ 35 – 55 cm. Do đó để may được hoàn hảo một chiếc áo phủ kín thân, người thợ phải may liền những khổ vải với nhau, mỗi khổ vải như vậy gọi là một thân áo .Áo dài truyền thống lịch sử thời xưa được may bởi bốn khổ vải gọi là áo tứ thân, áo được ghép bởi năm khổ vải gọi là áo ngũ thân và còn nhiều những loại áo được ghép từ sáu đến chín khổ vải. Phần tay áo, vai và nách áo được vận dụng kỹ thuật may liền tay, phần nối tay nằm ở ngang bắp tay. Tay áo dài được gọi là tay áo chẽn ( hay còn gọi là tay búp ) ôm sát vào cổ tay .Đối với mẫu áo dài cổ đứng khuy cài, theo như diễn đạt của người xưa thì cũng có những lao lý như : cổ hình chữ khẩu ( 口 – cổ vuông đứng ) hay còn gọi là trực lĩnh, đường khuy áo hình chữ quảng ( 广 ). Đường khuy áo gồm có năm khuy ( một khuy nằm ở cổ ; một nằm ở bả vai phải, cách cổ 10 cm ; ba khuy ở đầu cuối nằm ở bên hông. Đường tà áo hình chữ bát ( 八 – tà xòe ). Tà áo có độ sa, tà trước dài hơn tà sau khoảng chừng 15 cm. Chiều dài của tà áo thường chỉ quá gối, cũng có những biến hóa tương thích với từng miền nhưng chiều dài này không chạm đến mắt cá chân. Cổ áo nam cao hơn và đứng dáng hơn so với cổ áo của nữ ( cổ áo của nam cao khoảng chừng 3 – 4 cm, cổ áo của nữ cao khoảng chừng 2 – 3 cm ) .

3. Chất liệu, màu sắc và họa tiết của áo dài truyền thống thời xưa

Chất liệu dùng để may phục trang của dân cư Á Đông nói chung và Nước Ta nói riêng vô cùng phong phú, trải nghìn năm, nhiều vật liệu đã thất truyền theo đó là sự sinh ra, gia nhập của những vật liệu mới đến từ những nước trên quốc tế. Chất liệu sử dụng cho phục trang chính là lời khẳng định chắc chắn gián tiếp về những giai tầng trong xã hội. Tầng lớp tầm trung sử dụng những vật liệu rẻ tiền, thông dụng : vải thô, vải đũi, … Giới sỹ phu, quý tộc, quan lại sử dụng lụa, là, gấm, vóc, lãnh ( lĩnh ), sa, đoạn, …Màu sắc của phục trang áo dài truyền thống cuội nguồn thời xưa khá nhiều mẫu mã, nếu những tầng lớp tầm trung thường dùng màu nâu, lam, chàm, tím, đen, … Thì với những tầng lớp cao hơn, họ sử dụng những sắc tố phong phú hơn như : xanh, đỏ, tím, vàng, cam, trắng, … Ngoài ra, có một số ít sắc tố trên phục trang thuộc về độc quyền của những tầng lớp tinh hoa trong xã hội xưa ( Hoàng đế, Chúa, Hoàng hậu, Hoàng thân, quan lại, … ) như vàng và đỏ …Hoa văn, họa tiết Open trên phục trang xưa thuộc về những những tầng lớp trên trong xã hội, nhờ vào vào điều kiện kèm theo kinh tế tài chính, những pháp luật của những tầng lớp quản lý. Ngoài sắc tố, những họa tiết trên quần áo cũng nói lên phẩm trật của gia chủ. Ví dụ : Rồng năm móng chỉ dành riêng cho Hoàng đế ; bốn móng dành cho vương ; hai móng và ba móng dành cho những phẩm cấp thấp hơn. Các đồ án, họa tiết thông dụng trên y phục xưa như : Tứ linh ( long, ly, quy, phụng ), Hạc, chữ Thọ, Ngũ phúc ( năm con dơi ), hoa cúc, hoa hồng, hoa mẫu đơn, vân ( mây ), chữ Vạn, thủy ba ( sóng nước ), sơn ( núi ), … Phong cách thẩm mỹ và nghệ thuật của người Việt khi trang trí phục trang chịu tác động ảnh hưởng bởi phong thái của khu vực nói chung tuy nhiên vẫn có những nét riêng không liên quan gì đến nhau .

Tổng kết: 

Chiếc áo dài năm thân cổ đứng khuy cài xuất hiện vào thế kỷ XVIII bởi nhu cầu trước hết là chính trị của chính quyền Chúa Nguyễn ở Đàng Trong (với công của Nguyễn Phúc Khoát), rồi sau đó mới đi đến nhu cầu khu biệt văn hóa với tập đoàn phong kiến Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài. Trải qua mấy trăm năm, chiếc áo dài năm thân của nữ đã có nhiều biến đổi với nhiều hình thức, sắc màu tuy nhiên chiếc áo dài của nam giới lại không nhận được sự quan tâm đúng mức của người sử dụng và công chúng.

Qua quy trình điều tra và nghiên cứu, Ỷ Vân Hiên nhận thấy cần phải Phục hồi lại hình ảnh của chiếc áo dài năm thân cổ đứng khuy cài so với hội đồng để triển khai hướng đi của mình .

Source: https://thoitrangviet247.com
Category: Áo