Áo dài xuất hiện trong từ điển tiếng Anh cũng vẫn là “aodai” chứng tỏ sự biểu trưng mạnh mẽ cho dân tộc Việt Nam của tà áo dài. Trải qua nhiều thăng trầm, chiếc áo dài trở thành một hình ảnh gắn liền và là niềm tự hào của người Việt. Để có được vị trí như hôm nay, áo dài cũng đã trải qua một bề dày lịch sử với nhiều mốc đáng nhớ.
Áo dài Giao Lãnh, sơ khai của áo dài Nước Ta
Bạn đang đọc: Áo dài Việt Nam – Một lịch sử
Áo dài tứ thân
Áo dài trước năm 1910 do công chúa Thuyền Hoa mặc
Cội nguồn lịch sử
Không thể xác lập niên đại đúng mực của áo dài, bởi ngay tà áo được coi là quốc phục của người Việt cũng phải trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử vẻ vang, thời hạn, gia nhập nhiều nền văn hóa truyền thống qua nhiều quy trình tiến độ mới có ngày ngày hôm nay. Tuy nhiên, ngay trên những tranh khắc của Trống đồng Ngọc Lũ cách đây vài nghìn năm đã thấy thấp thoáng bóng hình của tà áo dài, tranh khắc phục trang của phụ nữ mặc phục trang với hai tà áo xẻ .Tại sao nói phục trang với hai tà áo xẻ lại là bóng hình của áo dài, vì nét đặc trưng can đảm và mạnh mẽ nhất của áo dài chính là hai tà áo. Cho dù trải qua bao nhiêu ngàn năm với bao nhiêu biến thể, nét duy nhất còn nhận ra được phục trang truyền thống cuội nguồn của người Việt không bị lai tạp với những nền văn hóa truyền thống khác chính là hai tà áo dài. Có nhiều người cho rằng áo dài Việt là một bản khác của sườn xám của phụ nữ Trung Quốc, nhưng chiếc sườn xám chỉ Open vào thời gian 1920, còn tà áo dài Việt đã có từ rất lâu trước đó. Điều đó chứng tỏ áo dài là một nét văn hóa truyền thống của riêng Nước Ta, chỉ người Việt mới có .
Con gái Huế trong tà áo dài xưaTiếp theo dòng lịch sử dân tộc, sử giả Đào Duy Anh có viết : ” Theo sách Sử ký chép thì người Văn Lang xưa, tức là tổ tiên ta, mặc áo dài về bên tả. Sử lại chép rằng ở thế kỷ thứ nhất, Nhâm Diên dạy cho dân Q. Cửu Chân dùng kiểu quần áo theo người Tàu. Theo những lời sách đó chép thì ta hoàn toàn có thể suy luận rằng trước hồi Bắc thuộc thì người Việt gài áo về tay trái, mà sau bắt chước người Trung Quốc mới mặc áo gài về tay phải ” .Kể từ đại chiến do Hai Bà Trưng khởi nghĩa thất bại, nước ta chịu đô hộ hơn một ngàn năm dưới tay phương Bắc, tuy nhiên áo dài vẫn giữ được những nét đặc trưng riêng. Kiểu sơ khai nhất của áo dài là áo Giao Lãnh. Tương truyền, do tôn kính Hai Bà, phụ nữ Nước Ta tránh mặc áo hai tà mà may thay bằng áo tứ thân với bốn thân áo tượng trưng cho bốn bậc sinh thành ( của hai vợ chồng ). Vả lại, khi đó kỹ thuật còn thô sơ, vải được dệt thành từng mảnh khổ nhỏ nên phải ghép bốn mảnh lại mới may đủ một áo, gọi quen là áo tứ thân .Áo gồm hai mảnh đằng sau chắp lại giữa sống lưng ( gọi là sống áo ), mép của hai mảnh được nối vào nhau và giấu vào phía trong.hai mảnh trước được thắt lên và để thòng xuống thành hai tà áo ở giữa, nên không phải cài khuy khi mặc. Bình thường, gấu áo được vén lên, chỉ khi có đại tang ( tang chồng hay cha mẹ ) mới thả xuống và mép vải để lộ ra ngoài thay vì giấu vào trong. Đấy là hình ảnh chiếc áo dài tứ thân mộc mạc, nhã nhặn .Mãi đến thời vua Gia Long ( 1802 – 1819 ), chiếc áo dài tứ thân mới đổi thành áo ngũ thân, lúc này áo có thêm một thân nhỏ tượng trưng cho người mặc. Đến năm 1884, khi triều đình Huế nhượng quyền quản lý vào tay Pháp, văn hóa truyền thống Tây phương khởi đầu gia nhập vào Nước Ta và đem lại nhiều biến hóa với tà áo dài. Từ đây áo dài bước qua một trang sử khác và hé lộ nhiều dáng dấp của áo dài thời nay .
Áo dài đương đại theo dòng thời gian
Sau khi Trường Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội được mở ra, đã có nhiều họa sĩ tâm huyết với tà áo dài dân tộc thiết kế thêm để áo dài dễ dàng đến với người hiện đại hơn. Áo dài Le Mur chính là bản đầu tiên, Le Mur chính là tên tiếng Pháp của họa sĩ Cát Tường, người đã thực hiện một cải cách lớn với chiếc áo tứ thân để biến nó chỉ còn hai vạt trước và sau mà thôi. Vạt trước được họa sĩ nối dài chấm đất để tăng thêm dáng vẻ uyển chuyển trong bước đi đồng thời thân trên được may ôm sát theo những đường cong cơ thể người mặc tạo nên vẻ yêu kiều và gợi cảm rất độc đáo. Để tăng thêm vẻ nữ tính, hàng nút phía trước được dịch chuyển sang một chỗ mở áo dọc theo vai rồi chạy dọc theo một bên sườn.
Áo dài cổ thuyền do bà Trần Lệ Xuân phong cách thiết kếSau đó, họa sỹ Lê Phổ nâng cấp cải tiến áo Le Mur và mẫu áo dài này được hoan nghênh trong Hội chợ Nữ Công Thành Phố Đà Nẵng. Đây là một tích hợp giữa áo Le Mur và áo tứ thân, rất thân mật với chiếc áo dài tân thời ngày này : nối vai và tay không phồng lên, cổ kín, cài nút bên phải, thân ôm sát người, hai tà áo mềm mịn và mượt mà bay lượn. Đến lúc này tay áo raglan nổi tiếng của áo dài thời nay vẫn chưa Open, áo dài Lê Phổ vẫn giữ nguyên hình dáng và được phụ nữ Việt yêu dấu và mặc suốt nhiều thời kỳ. Chỉ đến thập niên 60, nhà may Dung ở Đakao, TP HCM mới phát minh sáng tạo ra kiểu tay raglan với phần tay và thân áo được nối xéo uốn lượn theo đường cong của phái đẹp. Với phần tay này và quần cắt vải xéo thướt tha, áo dài trở thành tà áo vừa điệu đàng, vừa kín kẽ tương thích với hình ảnh của người phụ nữ Nước Ta tân tiến .Từ đây tà áo dài văn minh chính thức sinh ra và vẫn giữ nguyên nét đẹp ấy cho đến thời nay, dù đã trải qua bao năm tháng cuộc chiến tranh, áo dài vẫn là một biểu trưng của người phụ nữ Việt. Áo dài còn trở nên đặc biệt quan trọng khi một chiếc áo chỉ may riêng cho một người và chỉ một người ấy mà thôi, không hề sản xuất đại trà phổ thông, một khi đã may thì may vừa khít với số đo riêng của từng người nên tuyệt nhiên áo dài ôm sát khung hình rất đẹp .
Tết với áo dài
Cho dù giờ đây người Việt không còn mặc áo dài như một loại phục trang thường ngày như trước đây, nhưng áo dài vẫn là một loại phục trang sang chảnh để mặc trong những dịp quan trọng, trong những bữa tiệc hay áo dài đồng phục của một số ít công ty. Đặc biệt nhất là vào dịp tết, khi mọi người tụ họp về mái ấm gia đình và quay trở lại cội nguồn, thì tà áo dài lại trở nên một loại phục trang mang nhiều nét dân tộc bản địa. Vì là phục trang đặc biệt quan trọng in sâu dấu ấn vào tâm lý người Việt, áo dài ngày càng được khuyến khích mặc trong ngày tết .
Áo dài cách điệu dành cho giới trẻKhông cần quá cầu kỳ trong cách mặc áo dài, so với phụ nữ thì hoàn toàn có thể may áo theo kiểu truyền thống cuội nguồn, tà áo dài thướt tha mặc với quần lụa. Ngày nay những nhà phong cách thiết kế áo dài nổi tiếng như Sĩ Hoàng, Võ Việt Chung, Việt Hùng … vẫn phát minh sáng tạo ra những mẫu áo dài cách điệu để tương thích với giới trẻ như áo dài tay ngắn, tà ngắn và hoàn toàn có thể mặc chung với quần jeans, quần ôm … Ngay cả phái mạnh cũng khuyến khích mặc áo dài trong dịp này, điều này sẽ càng tôn vinh lên nét đẹp truyền thống lịch sử đáng ngưỡng mộ của người Việt .Áo dài đang dần trở thành thời trang khi không chỉ người Việt mới mặc áo dài, mà ngay cả những nhà phong cách thiết kế nổi tiếng quốc tế cũng đưa tà áo dài làm cảm hứng phát minh sáng tạo cho những bộ sưu tập trên sàn diễn quốc tế của mình. Trong bộ sưu tập mới nhất lấy cảm hứng từ Nước Ta, nhãn hàng Emillio Pucci đã cho ra đời những mẫu phong cách thiết kế rất là tân tiến và sang chảnh, đặc biệt quan trọng là in đậm hình ảnh của hai tà áo dài. Đây là một bước tiến vô cùng quan trọng của áo dài Việt, khi được quốc tế đảm nhiệm với một cách nhìn khác, dự báo áo dài sẽ trở thành một hình tượng của văn hóa truyền thống và thời trang chứ không phải chỉ là phục trang truyền thống cuội nguồn .
Hình ảnh áo dài trong bộ sưu tập của Emillio Pucci
Bảo Quyên – Theo DNSGCT
Source: https://thoitrangviet247.com
Category: Áo
